Wim Daniels: dialect veel rijker dan het Algemeen Nederlands

Een goede verstaander ziet in de boektitel een verwijzing naar De Dikke Van Dale. En dat klopt, maar er is ook nog een diepere laag, legt hij uit. "Er is een prachtige uitdrukking in het Nederlands en die luidt: je moet het dun met het dik nemen. Met dun bedoelen we de minder plezierige kanten, met dik de fijne. En dat heb je in de taal natuurlijk ook. Denk aan die nare Twitterberichten. Maar je hebt ook heel veel diks: het mooie van de taal, het spelen ermee, de prachtige woorden."

Dialecten

De Dikke Daniels is zo’n 350 pagina’s vol taalfascinatie, woordverwondering en letterontcijfering geworden. Een van de dingen die hij doet, is afrekenen met het idee dat dialect is ontstaan vanuit het ABN. Het is precies andersom. Aan de term, die volgens hem nu niet heel gangbaar meer is, heeft hij een hekel.

"Je zou ermee suggereren dat dialect onbeschaafd is. Voor de zeventiende eeuw sprak iedereen het; het Algemeen Nederlands is een hele jonge taal. Een taal bovendien die veel kariger is dan het dialect: het ABN kent zo’n veertig klanken, het dialect heeft er wel tachtig. Daarom mag ik het ook zo graag spreken."

Allochtonen in Brabant

Het duurde lang voordat het dialect echt op z’n retour ging, vertelt de taalkundige. De ommekeer kwam door de groeiende populariteit van de auto en andere vervoersmiddelen, zo vanaf de jaren zestig. "In die tijd kwam er een studie uit met de titel ‘De allochtonen in Brabant’. Daarmee werden mensen uit andere provincies bedoeld. Het viel op dat mensen meer reisden, zich ook op andere plekken in het land vestigden. En mobiliteit, daar kan dialect slecht tegen."