750 jaar Amsterdam, maar hoe staat het ervoor met de dialecten en taal van de stad?
- Nieuws
- 750 jaar Amsterdam, maar hoe staat het ervoor met de dialecten en taal van de stad?
Onze hoofdstad viert dit jaar haar 750-jarige bestaan en dat wordt vanaf 27 oktober een jaar lang gevierd. Maar hoe is het na al die jaren met de Amsterdamse taal gesteld? Koen Kleijn, hoofdredacteur van Ons Amsterdam, legt het uit bij De Taalstaat.
TS Koen Klein
Op de vraag of je eigenlijk van 'het Amsterdams' kan spreken, antwoord Kleijn 'nee', omdat het Amsterdams vele dialecten kent. Veel mensen associëren het Amsterdams met het Jordanees. Kleijn legt uit dat dat door de opkomst van de Jordaanliedjes sinds de jaren 50 komt.
Oud-Amsterdams
"Een beetje achteroverleunend, klinkt het", zegt Kleijn. Al zou het oud-Amsterdams eerder als het Kattenburgs geklonken hebben. Midden in de 19de eeuw zocht deskundige Ter Gouw uit hoeveel dialecten er werden gesproken. Hij bespeurde er maar liefst negentien binnen de ring. Zo heeft het Jordanees al drie variaties, bestond het Bierkaai en hebben alle eilanden ook nog een eigen dialect.
Osdorpse Posse
De Osdorpse Posse bracht in 2000 hun nummer Origineel Amsterdams uit, waarin ze rappen over de taal van de stad: 'Het verschil tussen kennen, kannen, kunnen we niet!' "Meesterlijk", zegt Kleijn. Een loflied op het originele Amsterdams, dus zonder bekakte 'r', maar ze komen uit Osdorp. En die wijk bestaat nog niet zo lang. "Dat waren dan waarschijnlijk de mensen die uit de Jordaan naar Osdorp verhuisden en ook het idee meenamen dat zij het echte Amsterdams spraken."
Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.
Smibanees
De Osdorpse Posse zou nu wel anders geklonken, met name door de internationale invloeden die in de taal doorgesijpeld zijn. Kleijn verwijst naar het Smibanese woordenboek, een boek over de taal van de Bijlmer. Het Smibanese is een versmelting van het Surinaams, Engels, Papiaments, Marokkaans, Turks, Ghanees en tot slot het Nederlands. Oftewel, de culturen van de Bijlmer. "Dat is niet alleen een grappige invloed op de woorden zelf, maar ook op de onderwerpen. Het gaat nu over andere dingen dan 50 jaar geleden", zegt Kleijn. "Die Amsterdamse klank sluipt misschien wat weg, maar de woordkeuze blijft wel." Kleijn benoemt dat er nog veel Jiddische woorden in de taal blijven doorklinken.
Volgens de hoofdredacteur zit er nu al veel kleur in de taal, al denkt hij dat het karakteristieke Amsterdams zal voortbestaan. "Om met trots te zeggen, heeft het Amsterdams dat achteroverleunende en arrogante in de taal", zegt Kleijn. "De branie van Amsterdam, die zal blijven."
Mis niets met de nieuwsbrief van Spraakmakers
Spraakmakers maken we mét jou als luisteraar. En om jou zoveel mogelijk bij ons programma te betrekken, versturen we een dagelijkse nieuwsbrief. Hierin vind je de stelling van de dag, de onderwerpen in de uitzending en een interessant artikel dat zeker het lezen waard is. Zo kun je gemakkelijk meepraten en mis je nooit meer iets!
Gerelateerd
