Fake news, deepfakes en complottheorieën, hoe breng je betrouwbaar nieuws?
- Nieuws
- Fake news, deepfakes en complottheorieën, hoe breng je betrouwbaar nieuws?
De betrouwbaarheid van het nieuws staat steeds vaker ter discussie, sinds de opkomst van fake news, opmars van social media en technologieën die deepfakes mogelijk maken. Hoofdredacteuren Joost Oranje van Nieuwsuur en René van Brakel van EenVandaag vertellen in Kunststof hoe ze daarmee omgaan.
Video niet beschikbaar
Fake news
"De definitie van het begrip was eerst heel duidelijk: het ging over nepnieuws. De term is geëvolueerd tot een begrip waarbij alles wat mensen niet bevalt tot fake news wordt gebombardeerd", zegt Joost Oranje over de invloed van het begrip in de Nederlandse journalistiek. "Je ziet inmiddels dat als mensen het ergens niet mee eens zijn of het politieke standpunt niet delen, het fake news wordt genoemd. Het is een soort containerbegrip geworden, wat heel schadelijk is voor de journalistiek. Want het is normaal geworden om alles zo te noemen."
Deepfakes
Deepfake is een techniek voor het samenstellen van menselijke beelden op basis van artificiële intelligentie. De software maakt de creatie of manipulatie van beelden, audio en teksten mogelijk. "Dit is wel serieus bedreigend dat de technologie straks zoveel mogelijk maakt, waardoor het lastig is om te onderscheiden wat echt is en wat niet," zegt René van Brakel.
"Het is wel heel alarmerend", vult Joost aan. "Iedereen is een station, iedereen heeft zijn eigen kanalen. Als je een beetje goed kunt monteren en je weet de wegen te vinden om een breder publiek te bereiken, kan dat heel veel schade aanrichten." René: "Het kan leiden tot allerlei onrust. Je hebt in het buitenland, in bijvoorbeeld Afrika gezien, dat er door verspreiding van nepinformatie op sociale media een opstand komt."
Complottheorieën
Complottheorieën hebben afgelopen jaar een onwaarschijnlijke vlucht genomen. René: "Ik denk dat dat te maken heeft met het feit dat we heel veel niet weten, zoals rond de coronaperiode. Op veel prangende vragen is nog geen antwoord. Het is wel een trend die al veel langer zichtbaar is."
"Ik denk dat wij als journalistiek ook hand in eigen boezem moeten steken", zegt Joost. "We hebben misschien te lang gedacht ons publiek heel goed weet wat journalistiek is en hoe het werkt. De kracht van sociale media en de groei van sociale mediakanalen hebben ons een beetje overspoeld.
Dat is een grote opdracht voor ons als journalistiek de komende jaren: we moeten blijven uitleggen wat we doen en vooral hoe we het doen, dat we het kunnen verantwoorden."
Gerelateerd
