Tip van de psycholoog: 'Interview je eigen ouders, zodat je jezelf beter leert kennen'

Begin dit jaar schreef René Diekstra een column waarin hij bepleitte dat iedereen zijn ouders aan een diepte-interview moest onderwerpen. Daar kreeg hij zoveel reacties op, dat hij besloot een handboek te maken voor het belangrijkste interview van je leven.

"Een aantal jaren geleden was ik bezig om een cursus levensloop-psychologie samen te stellen voor psychologen die zich verder willen bekwamen. Toen bedacht ik me dat ik nauwelijks iets wist van de levensloop van mijn eigen ouders. Dat was vreemd. Uiteindelijk besloot ik om mijn studenten de opdracht te geven om hun eigen ouders te interviewen."

Genetische depressie

Uit die interviews ontdekten studenten hele belangrijke dingen voor hun eigen leven, vertelt Diekstra. "Een student, die zelf kampt met depressie, kwam erachter dat zijn overleden oma jarenlang tegen depressie had gevochten. Depressie bleek een genetisch probleem te zijn binnen hun familie."

"Weer een andere student hoorde van zijn vader dat die als kind was betrapt tijdens een homoseksueel spelletje, en te schande was gezet voor het hele dorp. Sindsdien had die vader uit angst geen jongen meer aangeraakt. Het was voor de student de verklaring waarom hij nooit een knuffel van zijn vader kreeg. Zo zijn er eindeloze voorbeelden."

Levensloop ouders bepalend

Voor Diekstra zijn deze voorbeelden het bewijs dat de levensloop van ouders een grote invloed kunnen hebben op hun kinderen. In zijn boek biedt hij een systematische opzet hoe je je ouders kunt interviewen. "Denk aan vragen als: welk proces heeft mijn vader of moeder doorlopen tot op dit moment? Wat voor specifieke gebeurtenissen hebben daarin een grote rol gespeeld?"

Daar zit een grote erfenis in volgens Diekstra. "Het helpt om dingen te herkennen in het gedrag van onze ouders, die we beter kunnen plaatsen. Want er zitten gebeurtenissen in die bepalend zijn geweest voor hun en jouw levensloop als kind. Een van de nalatenschappen waar veel te weinig aandacht aan wordt besteed, zijn de wijsheden die je ouders je kunnen meegeven."

Band tussen ouder en kind

Maar kennen we onze ouders niet goed genoeg? Waarom zouden we zo'n interview moeten doen? Het zijn vragen die Diekstra vaak te horen krijgt. "We denken vaak dat we veel weten over onze ouders, maar in de praktijk pakt dat heel anders uit. Ook blijkt dat ouders zulke gesprekken heel fijn ervaren. Alsof ze jarenlang hebben gewacht op het moment dat ze alles mogen vertellen aan hun volwassen kinderen."

Kunnen interviews met ouders ook gebruikt worden bij mensen die in therapie gaan? "Ja", zegt Diekstra overtuigd. "Soms vertellen vaders en moeders in interviews afzonderlijk van elkaar tegenstrijdige dingen. In zo'n geval adviseer ik het volwassen kind toestemming te vragen aan ouders om het met elkaar te delen. Dat zorgt ervoor dat je dichter bij elkaar komt. Juist omdat je vertrouwelijk en respectvol met elkaar omgaat."

"Ik hoop dan ook zeer dat dit soort vragenschema's onderdeel worden van psychologische hulpverlening. Immers, dingen uit het verleden kunnen impact hebben op het gedrag en problemen van mensen. Met zo'n vragenschema kan je een totaalbeeld krijgen."

Alles van Nooit Meer Slapen terugluisteren?

Terugluisteren kan via jouw favoriete podcast. Nooit Meer Slapen is hét cultuurprogramma van de VPRO. Elke maandag- tot en met vrijdagnacht tussen 00.00 en 01.00 uur hoor je een diepgravend gesprek over cultuur, literatuur, film, muziek, theater of kunst.