Vijf dingen die we kunnen leren van Burning Man

“Being a ‘Burner’ is more than going to an event, it’s a way of being in the world,” staat op de site van het festival op de Veluwe te lezen. De Nederlandse variant wordt ondersteund door de organisatie van Burning Man en is gebaseerd op de principes van het Amerikaanse festival. Alle 750 kaarten waren binnen no time uitverkocht.

Beelden van het festival, dat inmiddels dertig jaar bestaat, heeft iedereen wel eens voorbij zien komen: dansende, halfnaakte mensen in de brandende zon, de leegte van de woestijn op de achtergrond. Of foto’s van een metershoge, brandende, houten pop- die traditiegetrouw aan het einde van het festival, dat een week duurt, in brand wordt gestoken.

Maar om de beelden gaat het niet: het festival geeft, behalve entertainment aan zo’n 70 duizend man, ook een model voor een nieuwe wereldorde. Larry Harvey, de oprichter van het festival, vertelt graag over de hoge ambities van het festival, zo zei hij tijdens een lezing: “Als we zelf kunnen beslissen hoe we besturen, dan wordt de ervaring van ‘burners’ een hele normale ervaring.” In 2004 heeft de oprichter daarom tien principes geformuleerd die ten grondslag liggen aan die ervaring, en die ons op weg kunnen helpen naar een betere samenleving.

Een geef-economie

Van bezoekers van het festival wordt verwacht dat ze zelf zorgen voor een slaapplaats, voor eten, drinken en vermaak. Met geld kun je niks, behalve het kopen van koffie en ijs- om je drankje mee te koelen. Ironisch is natuurlijk wel dat ‘burners’ van tevoren vaak duizenden euro’s uitgeven ter voorbereiding van hun trip.

Leaving no trace

Bezoekers van het festival reizen soms dagen om op de plek van bestemming te komen: een verlaten plek midden in de woestijn. Er staan nog geen tenten, er zijn geen podia of plekken waar je in de schaduw kunt zitten. Alles moet gemaakt en opgebouwd. Belangrijk voor de organisatie is dat alles weer wordt opgeruimd en meegenomen. Zelfs sigarettenpeuken zullen - zo is het doel- niet te vinden zijn.

Een maatschappij waar iedereen welkom is

‘Radical inclusion’ noemt Harvey dit principe: “We verwelkomen en respecteren de vreemdeling.” Ook hier kun je een kanttekening bij plaatsen: uit onderzoek komt naar voren dat 87 procent van de ‘burners’ wit is. De kleinste groep - maar 1,3 procent- is zwart. De vraag is dus in hoeverre je kunt spreken van echte ‘radical inclusion’. Oprichter Harvey ziet het probleem niet zo, hij stelde in interview met The Guardian: “Ik denk niet dat zwarte mensen net zo graag kamperen als witte mensen.”

Doe aan ‘radicale zelf-expressie’

Wereldreiziger en presentator Floortje Dessing bezocht Burning Man in 2013. In VPRO’s Nooit Meer Slapen vertelt zij over die ervaring: “De bezoekers komen om iets bijzonders mee te maken, ze brengen iets mee en ze kunnen ook allemaal iets. Je doet een act, je deelt iets uit, je bouwt iets. Je bent omgeven door creativiteit, ik heb dat nog nooit ergens anders op die schaal gezien.”

Gratis drinken, maar niet te veel

Samen maak je het festival. Iedereen is zich volgens Dessing daarvan bewust: “Als je ‘s avonds gaat dansen is er een bar met gratis drank. Het is niet de bedoeling dat je vervolgens daarom maar een stuk in je kraag drinkt. Het is echt bedoeld om een andere maatschappij te creëeren. Iedereen heeft ook manieren en is netjes, pakt niet te veel en geeft ook terug. Eigenlijk is het een beetje de ideale samenleving.”