Cultuur & Media
VPRO

'Ik las veel over Joden die geen plek konden vinden'

foto: Diana Putters
  1. Nieuwschevron right
  2. 'Ik las veel over Joden die geen plek konden vinden'

In haar nieuwe roman Hubertina reconstrueert Kristien Hemmerechts het leven van de Hubertina Aretz, die tijdens de Tweede Wereldoorlog Joden hielp met onderduiken en uiteindelijk in kamp Ravensbrück belandde. In Nooit Meer Slapen vertelt Hemmerechts hoe Hubertina zich na de oorlog inzette voor verzoening met de oorlogsmisdadigers en hoe dat met regelmaat ook heeft geleid tot zekere misvattingen. "Als je zegt 'waarheid en verzoening', dan is ook waarheid wel belangrijk."

Kristien Hemmerechts (schrijver) - Nooit meer slapen

Kiezen voor het goede

Voor haar boek moest Hemmerechts een diepe duik nemen in het leven van Hubertina. Daarbij was er geen ontkomen aan de gruwelijkheden van de Tweede Wereldoorlog. Zo zag ze hoe, in die tijd, veel mensen de kans grepen om hun eigen sadistische fantasieën na te streven. Toch werd Hemmerechts vooral geraakt door de mensen die voor het goede kozen. In haar boek wilde ze vooral hen een podium bieden: "Het klinkt heel christelijk, maar ik denk dat we vooral ook daarop moeten focussen. Anders is er geen hoop."

Daarmee is het historische boek ook een werk geworden met een boodschap voor deze tijd. "Ik had veel gelezen over Joden die geen plek konden vinden waar ze welkom waren. Dat deed me ontzettend denken aan de migranten van vandaag die in de kampen zitten bij Calais. Dat is voor ons Vlamingen echt niet ver weg. Ook vandaag zijn er veel mensen wanhopig op de vlucht en hopen ergens onthaald te worden."

Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.

Een beetje als Nelson Mandela

Het verhaal van Hubertina is bij uitstek een dergelijk verhaal. Toen zij vrijkwam uit haar gevangenschap zette ze zich in niet alleen in voor de mensen die net als zij in een concentratiekamp zaten, maar ook voor de mensen die tijdens de oorlog aan de kant van de nazi’s stonden. Hubertina was daarin niet de enige volgens Hemmerechts. Het doet haar een beetje denken aan Nelson Mandela: "Hij was ook iemand die geen wrok koesterde."

Het ideaal van de verzoening kreeg namelijk al snel zekere perverse trekjes waarbij Vlaamse nationalisten zichzelf slachtoffers van de repressie begonnen te noemen. Ze werden naar eigen inzicht buiten proportioneel gestraft voor hun collaboratie. “In plaats van dat het daders waren, waren zij nu slachtoffers en de mensen van het verzet waren wraaklustig.”

Het is daarom volgens Hemmerechts belangrijk om de het aangedane onrecht tijdens de oorlog niet naar de achtergrond te laten verdwijnen. “Als je zegt ‘waarheid en verzoening’, dan is ook waarheid wel belangrijk.”

Gerelateerde podcast

Nooit meer slapen

Nooit meer slapen

Luister Nooit Meer Slapen op ieder moment van de dag

Nooit Meer Slapen is hét nachtelijke cultuurprogramma van de VPRO op NPO Radio 1 waarin elke werkdag een uur lang - van middernacht tot 01.00 uur - een inspirerende gast uit de kunst, cultuur of actualiteit wordt geïnterviewd over werk én leven.

Volg Nooit Meer Slapen op Instagram, en luister alle gesprekken, ook overdag, in NPO Luister of uw favoriete podcastapp.

Ster advertentie
Ster advertentie