De Haagse mat: veel meer dan een kapsel

De fascinatie van Heikens gaat terug naar zijn jeugd, vertelde hij in NOS Met het Oog op Morgen: "Ik zag die jongens met een matje op straat lopen en was degene die geïmponeerd was. Er kwam er eentje voorbij met zijn wapperende manen en dan keek je echt wel even om. Misschien liep je zelfs nog even een blokje om, zeg maar. En nu mag ik dus als fotograaf dat stukje Haags cultureel erfgoed vastleggen."

Typisch Haags?

Wie mat zegt, zegt vaak vrijwel meteen 'Den Haag'. Maar hoe Haags is de mat nu echt? "Het is niet écht uitsluitend typisch Haags, maar eerder iets wat in de jaren 70 gewoon naar de Westerse wereld is gekomen. In Den Haag was de concentratie dan wel weer erg hoog. Zeker bij voetballers. Die jongens gingen dat toen dragen om de tegenstander te imponeren. Als je op de tribune staat en je ziet al die spelers met een mat, dan ga je ook een mat nemen. Dat ging de Haagse wijken in en werd toen gewoon heel groot in die buurt", aldus Heikens.

Krijgers

Volgens Heikens neemt de populariteit van de mat al sinds de jaren 90 af, al lijkt het de laatste tijd wel terug te komen in een andere vorm: "Je ziet nu ook vrouwen met matten, denk maar aan Rihanna en Miley Cyrus. Maar dan is het heel hip, heel gestileerd en heel modisch. Wat al die jongens hebben, is dan weer heel erg rauw. Ze zijn toch een soort krijgers, een soort stadse krijgers. Het is een inheemse referentie naar de Amerikaanse bevolking, de Amerikaanse Indianen. Dat zijn ook krijgers en die hebben ook die haardracht."

Het imponeert, maar ze hebben schijt

"Wat we hier in Den Haag zien, is dat al die jongens met een mat ook een soort krijgers zijn. Het zijn jongens die helemaal op zichzelf staan, die eigenlijk schijt hebben aan wat iedereen van ze vindt en over ze zegt. Ze zijn zich hartstikke bewust van wat hun mat doet in de omgeving en mét de omgeving. Het heeft een imponerende werking, maar ze doen het toch. Ze staan gewoon voor zichzelf en de dingen die ze doen. Dat hebben wij eigenlijk gewoon in beeld willen brengen", zo beschrijft Heikens de matjesdrager.

Ordinair

Maar matjes worden misschien ook wel vaak gezien als iets ordinair. Dat weet oud-profvoetballer - en trots matjesdrager - Michel Adam maar al te goed: "Als je daar vroeger een chique zaak mee binnenkwam, werd je in veel gevallen wel geweigerd. Zelfs in een discotheek of café kwam ik vaak niet binnen. Zeker als je buiten Den Haag was voor bijvoorbeeld een trainingskamp." Toch was het iets wat hij op voorhand wist en waar hij zich snel over kon zetten: "Je wist gewoon dat als je buiten Den Haag kwam met lang haar, je dat probleem ging hebben. Maar er zijn genoeg zaken, je komt altijd wel ergens binnen. En als ik geweigerd werd, ging ik gewoon weg. Ik heb geen zin om te gaan lopen vechten."

Meerdere lagen

Fotograaf Heikens wilde ook niet enkel de matjesdragers in beeld brengen, hij wil met zijn Matlas meer: "We hebben alles gefotografeerd, maar alle jongens zijn ook geïnterviewd. Het zijn dus niet alleen foto's, maar ook tekst. Er is zelfs een cartograaf die laat zien waar ze vandaan komen. We gaan in het boek dus meerdere lagen aanbrengen."

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.