Waarom vinden we 'the eighties' zo leuk?

Hassler–Forest vertelt: "Enerzijds zijn het nu de makers die toen zijn opgegroeid. Je maakt wat je kent". Het sentiment van nostalgie ken je en de neiging om terug te vallen op de periode dat je opgroeide zit er wel degelijk in. "Anderzijds zijn de jaren '80 ook een periode geweest waar grote veranderingen plaatsvonden in cultuur en economie, en waar grote ongelijkheid nog groter werd", licht Hassler-Forest toe.

Jaren van grote veranderingen

Periodes die gedomineerd worden door conservatieve politiek leiden vaak tot een nostalgische terugblik. Destijds was het leven simpeler, je plek duidelijker. Het zijn conservatieve sentimenten. Het is het terug verlangen naar eerdere feiten. Het is wel fantasie, maar wel aantrekkelijke fantasie. Hassler-Forest: "Alles was beter, rustiger en stabieler. Dat is iets dat je in populaire cultuur terug ziet."

Series als Glow en Pose, met een veelvuldigheid aan neon haarbanden en leggings waren eigenlijk helemaal niet zo onschuldig. Racisme, homofobie en seksisme maakten een nieuwe opmars. Het waren jaren van grote explosieve transformatie. Het was een tijd waarin er werd teruggeslagen naar die groepen. Zo lijkt Psysical een komische dramaserie als je de trailer ziet, maar volgens Hassler-Forest is het een vrij donkere en bijna bittere serie hoe rottig het is hoe vrouwen in die tijd werden teruggestuurd naar de rol van huisvrouw. Hoe conservatieve waarden in opkomst waren.

Nostalgie heeft twee gezichten

Hassler–Forest benadrukt: "Nostalgie is oorspronkelijk ontstaan als benoeming van een ziekte. Het is een intense vorm van heimwee. Een soort ziektebeeld. Nostalgie heeft een conservatieve lading, je associeert het met je kindertijd, je denkt en fantaseert over onschuld en eenvoud."

Met kinderogen zie je de wereld eenvoudiger. Maar de andere kant is: je kijkt terug, maar je wil er iets van leren. Series nemen dingen die je herkent zoals mode of kitscherige popliedjes en laten zien dat er hele complexe sociale processen aan de gang waren die nu nog steeds hun nasleep hebben. Hassler-Forest zegt: "Het is ook een vorm van historisch inzicht dat je opbouwt door het kijken van deze series."

Series als Pose gaan over bijvoorbeeld de aidsepidemie, die lang is doodgezwegen in de politiek en media. "Deze series gaan om strijden tegen onrecht, tegen racisme of homofobie en die we nog steeds in heel veel vormen nu nog herkennen", zegt Hassler-Forest.

The Wonder Years

Welke serie uit de jaren '80 zouden we moeten kijken om de jaren '80 beter te begrijpen? Voor mediawetenschapper Dan Hassler–Forest is dat The Wonder Years (1988). De jaren '80 was een conservatieve periode die dus zelf al heel nostalgisch was. De tijd waarin deze serie afspeelt is de roerige jaren '60 en hoe het was om die tijd mee te maken. The Wonder Years gaat over een doorsnee wit gezin in een buitenwijk van een stad, ook de grootste en meest belangrijkste doelgroep toen in Amerika voor media.

Hassler-Forest zegt: "We zien hier de conservatieve inslag van politiek van die tijd. We moeten kijken met een roze bril naar het witte verleden". De bekende slogan ‘Make America great again’, die Donald Trump niet bedacht maar Ronald Reagan, daar ging het toen al om. Daar bedoelde ze eigenlijk mee: Vóór de antiracisme beweging, vóór de LHBT beweging, vóór de feminisme beweging. De tijd waar witte hetero’s het nog voor het zeggen hadden. "Dat is wat deze serie doet, er was een onschuldige tijd die begon te veranderen en toen bleek het allemaal helemaal niet zo onschuldig", vertelt Hassler-Forest.

Back to the eighties

De gemene deler van series uit de jaren tachtig zoals Knight Rider (1982), Growing Pains (1985), The Cosby Show (1984), Alf (1986) en Miami Vice (1984) is dat het een soort achtergrondtelevisie was. Het waren wekelijkse series die vaak werden herhaald. Als je nu naar series kijkt moet je de volle aandacht er bij houden. Hassler–Forest zegt hierover: "Het is werken. Je kan niet even tien minuten weg". Series van toen werden gemaakt toen tv nog een object was dat aanstond in de woonkamer, waar je doorheen kletste of even bij weg kon lopen. Het is heel ontspannen tv waar niet zoveel gebeurde. Heel anders dan nu bij Physical.

Physical is vanaf vrijdag 18 juni te zien op Apple TV+.