Het verhaal achter deze controversiële foto van De Nachtwacht

In Radio Doc maakte radiomaker Botte Jellema een korte reportage over de foto. Hij sprak de fotograaf: schrijver en kunstjournalist Gijsbert van der Wal. "Ik stond een beetje te kijken en toen viel me op dat er een groepje kinderen op de bankjes voor De Nachtwacht zat, dat voortdurend op hun smartphones keek. Ik dacht: hier zit wel een foto in."

"Ik had uiteindelijk alle tijd om een goede foto te maken: kinderen die naar hun telefoon kijken met daarachter De Nachtwacht van Rembrandt die ze geen blik waardig keuren. Ik neem aan dat ze iets doen dat met het museumbezoek te maken heeft", zegt Van der Wal in de reportage.

Schandalig

De foto ging op het internet een eigen leven leiden, nadat de kunstjournalist het op zijn Flickr-pagina plaatste. Naast internationale publicaties die voor gebruik van de foto betaalden, werd de foto ook veelvuldig op Twitter en Facebook gedeeld. Het was olie op het vuur van de discussies rondom overmatig smartphonegebruik. Ongeveer iedere keer dat de foto geplaatst werd volgde er een discussie. Het zou schandalig en schrijnend zijn dat de kinderen het kunstwerk achter hun niet konden waarderen.

De waarheid

"Het grappige is dat dat helemaal niet de waarheid hoeft te zijn", zegt Annemies Broekgaarden in de reportage in Radio Doc over de negatieve conclusies. Zij is Hoofd Publiek & Educatie van het Rijksmuseum. "Wij hadden net na de opening een prachtige nieuwe app gemaakt: een multimediatour. We weten ook dat deze kinderen dat middel gebruikten. Dat valt me wel op: zo gauw men kinderen in combinatie met een telefoon ziet, dan volgt automatisch een negatieve associatie. Terwijl je kunt het ook positief zien: je hebt kennis op zak en je kunt het op ieder moment inzetten om meer te willen weten."

Volgens Van der Wal werkte de app enigszins averechts, en is het juist belangrijk dat museumbezoekers niet te lang worden afgeleid van de kunst. "Door te kiezen voor aantrekkelijkheden die zich afspelen op beeldschermen doen musea iets wat eigenlijk lijnrecht tegen de reden van hun bestaan ingaat. Ze schoppen de poten onder hun eigen stoel vandaan. Naar een museum ga je nou juist omdat daar iets te zien is wat nergens in de hele wereld te zien is."