Christien Brinkgreve ruimt op in haar memoir: 'Het is relationele archeologie'

Beladen huis

Twee jaar geleden verloor Christien Brinkgreve haar man: Arend Jan Heerma van Voss. Na het overlijden begon Christien te noteren, op te ruimen en schrijven als een grote hersteloperatie. Het huis waar ze woonden, puilde uit met papieren op elke trede, kasten met cd's en dvd's. "Bij hem ging het verleden bewaren nog verder, waardoor je op den duur ook niets meer weg kan gooien. Het was te machtig geworden." Net als het huis was de relatie overwoekerd door moedeloosheid. "Het is ook een vorm van verwaarlozing als je alles bewaart. De goede dingen verdwijnen ook."

Gesplitst bestaan

Ze noemt Arend Jan in Beladen huis A. "Ook uit een soort bescherming. Het vertelt ook een breder verhaal. Je kan als vrouw verschillende levens tegelijk leiden. Heel geëmancipeerd leven in de buitenwereld en toch hardnekkige patronen volgen in intieme relaties. Ik was thuis veel meer timide dan in de buitenwereld. Daar kon ik mijn vleugels uitslaan. Ik wilde mezelf begrijpen en weer een geheel worden."

Ongrijpbaar patroon

Christien ziet als socioloog niet alleen in haar generatie, maar ook bij jonge vrouwen een patroon opduiken. "Hoe vrouwen gericht zijn op het voorzien in de verlangens en behoeften van hun man en het kerngezin. Ik zie het aanpassen, het faciliteren, het ruimte geven die je zelf niet opeist, het uitleggen. Het is een ongrijpbaar, taai patroon. Daar gaat het boek over. We hebben geleerd dat de man voorgaat. Die patronen van onderschikking zijn generaties doorgegeven. Het is heel moeilijk om je daarvan los te maken."

Verboden kamers

Zoals de werkkamer van haar man verboden terrein was, waren er ook in hun relatie veel kamers waar Christien niet naar binnen mocht. Die ondergeschikte houding kende ze al van haar kindertijd. Christien groeide op met een depressieve moeder. Tijdens haar jeugd leerde ze niet om grenzen aan te geven. Het patroon dat ze meekreeg was begrijpen en helpen: "Er zijn voor de ander en onszelf totaal uitschakelen."

Afscheid

Christien geeft toe dat ze lang wegkeek van haar relatieproblemen. "Ik dacht: waarom houdt ie zo weinig rekening met mij? Maar ik red me wel. Ik wou dat gezin in stand houden." Christien vond het een eng boek om te schrijven. "Hij was een man die bewonderd werd." Ondanks de nachtmerries, heeft ze ook enorm veel inzichten opgedaan. "Het is eigenlijk een soort relationele archeologie. Er moet gegraven worden. Het boek voelt als mijn manier van afscheid te nemen."