Wie was toch die Sjaak die het eerst 'de sjaak' was?

Laten we meteen maar met de deur in huis vallen. 'De sjaak' verwijst hoogstwaarschijnlijk wel naar iemand die de naam Sjaak heeft gehad. Maar helaas, wie de allereerste Sjaak is geweest, dat weten we niet! Wat eigenlijk best gek is, want de uitdrukking is nog hartstikke jong. Pas sinds de jaren 90 worden mensen 'de sjaak' genoemd.

Volgens De Bruyn is het best apart dat juist de naam Sjaak is gekozen. "De naam is nooit een heel populaire naam geweest, zeker niet in de tweede helft van de twintigste eeuw."

Flodder

Er wordt volgens de taaladviseur wel een verband gelegd met de serie Flodder. Die serie liep van 1993 tot en met 1999. Sjakie was hierin de sociaal medewerker die de taak had de vrij asociale familie te begeleiden. "Het is niet uitgesloten dat die arme Sjakie een rol heeft gespeeld bij de uitdrukking."

Het gebeurt volgens De Bruyn overigens wel vaker dat een persoonsnaam in een vaste uitdrukking terechtkomt. "Denk maar aan een 'hele Piet' zijn, of een 'houten Klaas' zijn."

Uit het Frans

De naam Sjaak is een vernederlandsing van de Franse naam Jacques. In het Frans kennen ze de uitdrukking 'faire le jacques', wat zoveel betekent als 'de clown uithangen' of je belachelijk gedragen. Maar volgens De Bruyn is dat toch wel echt iets anders dan 'de sjaak' zijn.

Mocht er een luisteraar zijn die denkt dat hij of zij in de jaren 90 voor het eerst de uitdrukking heeft gebruikt, die kan dan mailen naar taalstaat@kro-ncrv.nl.