'Met vriendelijke groet, Johan Fretz' is het Non-Fictie Boek van de Maand oktober

Met een vriendelijke stem worden we door Johan Fretz toegesproken, om vervolgens met een vlijmscherp betoog omver te worden geblazen. Iedere column leest als een kort verhaal. Het begin verleidt ons, het middenstuk heeft onze aandacht helemaal in zijn greep en het einde laat ons enigszins ontredderd achter. We missen iets wezenlijks in onze maatschappij, de saamhorigheid is verdwenen en dat is niet op te lossen met het systeem waarin we onszelf zo graag verliezen. De gretigheid waarmee we iedere regel vastklampen is bijna aandoenlijk.

Bekrompen keuzes

Fretz laat de bekrompenheid zien van onze keuzes, die doorgaans voorspelbaar zijn en onveranderlijk. Op de vraag hoe het dan wel moet is geen pasklaar antwoord te geven, maar één ding is overduidelijk, we zullen het in ieder geval anders moeten doen. Angstvallig laten we de overduidelijke oorzaak van het probleem weg. Liever nog wat langer dezelfde koers varen dan enige verandering in gang zetten.

Ook in het land van de columnisten is het niet altijd makkelijk om nog een nieuw geluid te ontdekken. De stem van Johan Fretz is daarom een verademing. Hij valt op door zijn doortastendheid, hij schrijft onverschrokken met veel venijn maar niet zonder compassie. Dikwijls weet hij ook zijn tegenstanders voor zich te winnen, dan ben je niet alleen een goede columnist maar ook een begenadigd schrijver. Waar Fretz voor staat is in iedere column meer dan duidelijk, maar hij laat ons ook zien hoe hij tot dit standpunt is gekomen. Juist de weg ernaartoe maakt zijn verhaal extra krachtig. Zonder basis blijft een mening een mening, iets dat met het kleinste zuchtje wind van vorm verandert.

Het echte gevecht

We zien hoe zijn stijl zich met de jaren langzaam ontwikkelt. Met finesse manoeuvreren we langs uitgeholde begrippen en vinden steeds vaker de juiste woorden die de kern raken. Fretz laat zien dat je ergens voor kan staan zonder de kijk op het grotere geheel te verliezen. Het echte gevecht vindt namelijk buiten de column plaats. Fretz wijst het aan, precies daar waar het pijn doet of pijn zou moeten doen.

Je kan zijn visie delen of juist het tegenovergestelde beweren, maar het zal je niet onberoerd laten. Het is niet zomaar een potje schoppen tegen de gevestigde orde, Fretz weet de lezer uit de dagen. We voelen waarin we tekortschieten en wanneer we net iets te makkelijk wegkijken. Fretz springt in het gapende gat van onze maatschappij, daar waar we de medemenselijkheid zijn verloren.

Eervolle vermelding

Emma Louise Diest reikt ook iedere maand een eervolle vermelding uit. Deze maand gaat die naar Oktober van Manon Uphoff. Diest: "De binnenwereld van Uphoff is eindeloos groot en met dit boek kunnen we daar genoegzaam in verdwijnen. De terugweg naar de alledaagse wereld, daar waar de tijd zich weer lineair beweegt is echter iets moeilijker dan we dachten."