'Russische Spelen' en 'Rouw' zijn de NPO Radio 1 Non-Fictie Boeken van de Maand van deze zomer
- Nieuws
- 'Russische Spelen' en 'Rouw' zijn de NPO Radio 1 Non-Fictie Boeken van de Maand van deze zomer
Humberto is terug op NPO Radio 1, en dus is het tijd om wat prijzen in te halen! Russische Spelen van Rolf Bos (juli) en Rouw van Donald Niedekker (augustus) zijn door boekenredacteur Emma Louise Diest uitgeroepen tot de NPO Radio 1 Non-Fictie Boeken van de Maand. Ze maken daarmee automatisch kans op de publieksprijs NPO Radio 1 Non-Fictie Boek van het Jaar. Hieronder leest u de recensies van beide boeken door Diest.
Video niet beschikbaar
Russische Spelen — Rolf Bos (juli)
De sport, ingeklemd tussen oorlogen, de politiek als donkere wolk boven het sportveld. In een land waar de politiek de hele maatschappij in zijn greep houdt, staat de sport nooit alleen. De invasie van Afghanistan door de Sovjet-Unie leidde ertoe dat, in navolging van de Verenigde Staten, 60 landen besloten de Olympische Spelen te boycotten. De Nederlandse sporters gingen wel.
In dit boek lopen we, net als de jonge sporter, nietsvermoedend de grimmige schaduw van communistisch Rusland binnen. Hoe moet dat zijn geweest voor de kwetsbare sportieve geest met maar één doel voor ogen, de absolute top bereiken in de sport? Wie raak je het meeste met een boycot, het land in oorlog, de agressor of de sporters die hun hele leven in het teken hebben gesteld van dat ene moment, die ene wedstrijd, het startschot, de finish.
Bos lijkt zelfs de kleinste details van die tijd te hebben onthouden, alsof hij met de Sovjets mee heeft geluisterd en bij iedere stap van de sporters, de journalisten, de regeringsleiders van toen aanwezig was. Recordjagerij was dan misschien niet meer verboden, zoals in de begintijd van de Sovjet-Unie, toch druisen de waarden van de spelen in tegen het gedachtegoed van het Rusland van de jaren 80. De strijd die sporters in de wedstrijd tegen elkaar voeren, lijkt door de ijzige wind van de koude oorlog te verharden. We voelen hoe de vrije beweging van de sport steeds meer in het gedrang komt.
Bos ziet hoe in het leven van de sporter de tijd net iets harder tikt, de jaren net iets zwaarder wegen, de spelen missen, betekent immers vaak het einde van een carrière, het einde van een droom. Geen gebeurtenis blijft onbeschreven, geen politieke beslissing onopgemerkt, toch bevat het werk een enorme snelheid die gelijk staat aan een Olympische sprint. Hoe vaak krijg je de kans om de verborgen geschiedenis van de sport van zo dichtbij mee te maken?
We zijn tot de laatste bladzijde door zijn woorden gegrepen, we houden soms letterlijk onze adem in. We lopen rond door de gangen van het pershotel, reizen mee met de atleten die een ticket hebben bemachtigd en voelen de verpletterende teleurstelling van de sporters die de toegang tot de spelen werd ontzegd. We raken verzeild in eeuwigdurende onderhandelingen tussen wereldleiders en voelen de wanhoop van het onvermogen het tij te kunnen keren. Het verhaal ontglipt ongemerkt aan de kaders van het boek. Hoe actueel is dit onderwerp na al die jaren nog steeds? Het werk van Rolf Bos is een document en laat ons kritisch kijken naar de spelen van toen, de spelen van nu en de spelen van de toekomst.
Rouw — Donald Niedekker (augustus)
Een beetje rouwen kan niet. Rouw neemt je over, niet alleen je gedachten, maar het gevoel van rouw verspreidt zich als een golf door heel het lichaam. Alle zintuigen worden aangesproken, we ruiken, horen, voelen, proeven en kijken met uiterste bedachtzaamheid.
Dit boek van Donald Niedekker vraagt om een geheel eigen manier van lezen. We worden gedwongen ons te verhouden tot een nog onbekend ritme. Rouw is persoonlijk, altijd uniek, voorbereiding is onmogelijk, zoals ook het werk van Niedekker ons overvalt, is rouw niet te voorspellen. De moeder van Niedekker liet zonder protest het leven los, rustig vloog ze weg, als een pluisje in de wind. De stilte die volgt, vult de schrijver met gedenken, vijf maanden lang, iedere dag laat hij zijn moeder bij hem terugkeren door middel van kleine betekenisvolle handelingen.
Aangezet door een onverwachte, plotselinge herinnering of juist een bewust uitgekozen moment. Zijn moeder duikt overal in zijn leven op, we vinden haar terug in woorden, beelden, het licht of de klanken van muziek. Rouw maakt kwetsbaar; we zijn weerloos tegenover het spel van ons geheugen. Het dagboek van Niedekker is een intiem werk, want ook de schrijver zelf weet in deze precaire eerste fase van rouw niet altijd hoe hij de beelden die zich aan hem opdringen moet plaatsen.
Het boek lijkt een persoonlijke uitnodiging om samen met Niedekker de herinnering aan zijn moeder te onderzoeken. Onvermijdelijk voelt de reis die we door het verleden maken, als een verplichting de persoon die zijn moeder was en uiteindelijk is geworden op een waardige manier te eren. We ontmoeten haar voor het eerst als meisje, dan als jonge vrouw, als moeder en als stervende aan het einde van haar leven.
We verkennen de grenzen van het herinneren, we vullen hier en daar de hiaten op, laten onze verbeelding spreken en proberen zo dicht mogelijk bij de persoon te komen die ze is geweest. Rouwen is ook vragen stellen, de vragen die we met de jaren zijn vergeten of die we gewoonweg nooit hebben gesteld. Wie was de jonge vrouw met de kalme, indringende oogopslag die met een enigszins afstandelijke blik de camera inkeek? Wie was deze eigenzinnige vrouw met haar onverbeterlijke Amsterdamse humor? We laten ons oordeel van vroeger los en proberen samen met Niedekker zijn moeder opnieuw te leren kennen. In Rouw verzonken, geven we Ma, zijn moeder, Nel Niedekker-Arends, in gedachten een tweede leven.
Humberto
Elke vrijdag luister je tussen 14.00 en 16.00 uur naar Humberto Tan op NPO Radio 1. Met zijn programma Humberto luidt hij het weekend in en gaat hij op zoek naar de diepere lagen bij het nieuws. Natuurlijk is er ook aandacht voor muziek, sport en cultuur.
Gerelateerd
