Toekennen van cultuursubsidies gaat ook gepaard met teleurstelling

Marijke van Hees, voorzitter van de Raad voor Cultuur, legde in Met het Oog op Morgen uit hoe ze die moeilijke beslissingen maken. Want zeker met de coronacrisis vonden ze het belangrijk om zo snel mogelijk duidelijkheid te bieden aan de culturele instellingen.

Liever luisteren?

Beperkte mogelijkheden

Begin dit jaar dienden 220 culturele instellingen een aanvraag in voor 2021 tot 2024. Er is voor die periode jaarlijks 200 miljoen euro te verdelen. Bij ongeveer de helft kan vandaag de vlag uit. Zij krijgen, wat de raad betreft, een deel van die miljoenen. Maar dat betekent dus ook dat heel wat gezelschappen teleurgesteld achterblijven. Dat is volgens van Hees inherent aan het systeem:

"Natuurlijk zou ik liever ook meer geld hebben zodat we meer instellingen kunnen ondersteunen, maar dat is niet het geval. Ik snap, zeker in de huidige situatie, dat hierdoor gezelschappen in de gevarenzone komen, maar we zijn beperkt in mogelijkheden. Als een culturele instelling nu geen subsidies krijgt, wil dat niet zeggen dat de vorige subsidies een verloren investering waren. Het publiek heeft genoten van alles wat te zien was."

Artistieke kwaliteit

Een van de belangrijkste pijlers bij het toekennen van de subsidies, is de artistieke kwaliteit van de culturele instelling. Dat is een eerder subjectieve factor, maar daar beslist van Hees niet alleen over:

"De artistieke kwaliteit van voorstellingen of producties wordt beoordeeld door een groot netwerk van deskundigen. We werken samen met zo'n 100 adviseurs die echt wel kennis van het veld hebben. Die enorme inhoudelijke kennis wordt gebruikt om een oordeel voor te bereiden. Vaak worden organisaties ook met elkaar vergelijken. De commissie die het voorwerk doet, bekijkt dan alle voorstellingen, het ingestuurde plan, etc."

Maar wat primeert dan? Artistieke kwaliteit of het bereik van een goed publiek? "Meestal vallen die twee factoren goed te rijmen, maar dat is niet altijd het geval. Soms is iets te experimenteel, te abstract en werkt het niet voor een groter publiek. Daarom vinden we het heel belangrijk om te horen van de instellingen wie hun publiek is en hoe ze het willen bereiken."

Teleurgesteld door gebrek aan diversiteit

Een algemene tendens was volgens van Hees het gebrek aan diversiteit in de ingediende plannen en aanvragen. Daarom heeft de Raad voor Cultuur ook gevraagd of ze binnen twee jaar nog eens terug mogen komen op die diversiteit om te kijken hoe iedereen dat nu precies aanpakt.

"Ze vonden het echt over de hele linie teleurstellend. Heel wat origanisaties geven aan dat ze diversiteit belangrijk vinden, maar het is vaak weinig concreet hoe ze dat criterium gaan aanpakken. Verschillende genres en regio's bieden ook andere mogelijkheden om die diversiteit vorm te geven. Belangrijk blijft dat cultuur geen activiteit is voor de elite. We moeten mensen iets bieden wat ook voor iedereen herkenbaar kan zijn."

Verdriet bij dansers van Scapino

Een opvallende afwezige op de lijst is het beroemde dans- en balletgezelschap Scapino Ballet. De afgelopen vier jaar kregen de dansers nog 1,6 miljoen subsidie toegekend, maar nu zijn ze één van de vijf instellingen die geen verlening van de subsidie krijgen.

"Dat is niet leuk, maar beoordelen is wel nodig. Zouden altijd alle oude instellingen in de BIS blijven, dan zou dit niet eens nodig zijn en bleef altijd alles hetzelfde", zegt Van Hees. "Dat wil niet zeggen dat we Scapino geen goed gezelschap vinden, maar we moeten kiezen en ook andere gezelschappen kansen durven geven"

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.