Terugkijkend op het herdenkingsjaar slavernijverleden

"Als je iets niet weet, reageer je op een bepaalde manier. Als je niet weet hoe en wat, kun je ook geen begrip opbrengen", zegt schrijfster en historicus Cynthia McLeod in NOS Met het Oog op Morgen. "Het is zo belangrijk dat daar aandacht voor is gekomen in het herdenkingsjaar, maar ook dat in zoveel mogelijk sectoren men kennis kan nemen van het verleden."

Kennis en achterstanden

Het afgelopen jaar was het herdenkingsjaar voor het Nederlandse slavernijverleden. Volgens critici is er weinig gebeurd in dat jaar, maar McLeod kijkt tevreden terug op de afgelopen periode. "Het gaat niet in één dag. Er was zoveel aandacht voor en er zijn fondsen vrijgekomen voor in het onderwijs. Als je wil dat alle mensen iets weten, iets kennen, moet je in het onderwijs beginnen."

Er is een bewustwordingsfonds tot stand gekomen, maar het was ook de bedoeling dat er iets zou veranderen aan de achterstanden van de nazaten van tot slaaf gemaakte mensen. Daar is weinig verandering in gekomen, merkt McLeod. "Door de slavernij is er enorm veel geld verdiend in Nederland. De nazaten van de vroegere slavenhouders en plantage-eigenaren hadden alle kansen om hun leven vooruit te brengen. Dat is niet gebeurd voor de nazaten van de slaven. Daar moet nog wat gebeuren, dat werkt nog steeds door."

Zonder Kamervoorzitter

Keti Koti wordt dit jaar zonder Tweede Kamervoorzitter Martin Bosma gevierd. Zijn uitnodiging werd ingetrokken omdat hij weigerde excuses te maken voor uitspraken als ‘slavernijgedram’ en ‘anti-blank racisme’. Voordat het nieuws werd aangekondigd, had McLeod al besloten dat ze niet ging. Volgens haar moet Bosma in de komende jaren nog veel leren over het verleden. "Voorheen was hij geen parlementsvoorzitter, hij kon dingen roepen. Als parlementsvoorzitter zal hij zijn kennis echt moeten vergroten", zegt McLeod.

"Als je voorzitter bent, ben je niet voor een partij, je bent het voor het hele Nederlandse volk." Ze hoopt daarom dat de Kamervoorzitter meer leert over het slavernijverleden.

Excuses van de koning

Vorig jaar werd het herdenkingsjaar ingeluid met koning Willem-Alexander die zijn excuses aanbood voor het slavernijverleden. Voor McLeod was dit een hoogtepunt. "Het Koninkrijk der Nederlanden had de kolonie Suriname, daar gebeurde dit allemaal. Het was belangrijk dat hij excuses zou maken."

"Ik was blij hiermee. Nu is Nederland hiermee bezig, maar ik ben er al meer dan zestig jaar mee bezig. Voor mij betekende het dat er iets was bereikt. Ik had nooit gedacht dat ik het zou meemaken. Dat ik erbij kon zijn en het meemaken was een toppunt. Ik ben tevreden, dan ga ik het niet laten verdoezelen door daarna weer iets anders mee te maken."

Het herdenkingsjaar heeft ervoor gezorgd dat het slavernijverleden nu overal in Nederland wordt herdacht. "Op allerlei manieren, dat is mooi. Dat kan ook meneer Bosma ons niet afpakken."

Nieuw kabinet

Morgen staat rond de koning een nieuw kabinet op het bordes, met daarin bewindslieden van een partij die niets hebben met het slavernijdebat. Maar dat doet volgens McLeod niets af aan de excuses.

Het nieuwe kabinet zou wel impact kunnen hebben op het debat rondom het slavernijverleden. "De nakomelingen van slaven in Nederland prepareren zich hiervoor. Zij gaan wijzen op wat er beloofd en toegezegd is, ze gaan ervoor zorgen dat het ook gebeurt."