Links en rebels. Klopt dit beeld over cabaretiers wel?

Politieke geëngageerde cabaret

"Het beeld van de linkse en geëngageerde rebel ontstond in de jaren '60", zegt Zijp. Dat was de tijd van maatschappelijke onrust en toen begon volgens de onderzoeker ook het politieke geëngageerde cabaret. Freek de Jonge is daar volgens hem een mooi voorbeeld van.

In de jaren '70 voerde hij nog actie tegen het WK in Argentinië, maar in de vroege jaren '80 wilde hij weer van dat beeld af. "Het is ook een moeilijk label", zegt Zijp. "Er rust ook een stigma op engagement." Want je moest volgens Zijp ook niet te activistisch zijn, omdat je dan als cabaretier te dogmatisch kon worden gevonden en te veel gebonden aan een politieke agenda.

Rebellen

Cabaretiers als Theo Maassen, Hans Theeuwen en Youp van 't Hek presenteren zichzelf als radicaal en progressief, maar zijn volgens Zijp helemaal niet zo rebels. "Ze spelen in hun werk met stereotypen over achtergestelde groepen en minderheden (mensen van kleur, vrouwen en homoseksuelen) maar dreigen deze negatieve vooroordelen ook te bevestigen", zegt Zijp.

Zijn deze stereotypes dan niet ironisch en leggen ze wat bloot? "Dit argument wordt vaak gebruikt en daar is ook wat voor te zeggen", zegt Zijp. "Maar het gevaar met stereotypen is, dat deze grappen het juist bevestigen."

Rebel Claudia de Breij

Cabaretier Claudia de Breij is volgens Zijp minder uit op choqueren. "Ze presenteert zich minder als rebel, maar juist als de gematigde middenstem die ook heel goed wil luisteren." Ze sympathiseert volgens de onderzoeker meer met een progressieve voorhoede, in plaats van er stereotyperende grappen over te maken.

Zijp: "Ze heeft het imago om braaf te zijn, maar in die braafheid is ze eigenlijk veel radicaler en progressiever dan een Youp van ’t Hek of Hans Teeuwen."