Nazmiye Oral trekt haar culturele wortels uit de grond, op zoek naar intimiteit
- Nieuws
- Nazmiye Oral trekt haar culturele wortels uit de grond, op zoek naar intimiteit
[VPRO] "Ik laat van mij geen vreemde maken. Ik zal niet doen wat je zegt. Ik zal mijn eigen pad volgen, en terwijl ik dat doe, kun je me niet verstoten want ik zál anders zijn, maar niet meer zonder jou." Dat is een fragment uit het gedicht Niet meer zonder jou van Nazmiye Oral, geschreven naar aanleiding van de gelijknamige nieuwe voorstelling van de Turks-Nederlandse schrijfster en actrice. De voorstelling is een openbaar gesprek tussen een moeder met een traditioneel Turkse achtergrond en een dochter met een modern leven.
De woorden in het gedicht van Oral bevatten zowel kwetsbaarheid als opstandigheid. Ze wil hard zijn en eindelijk een leven leiden zonder oordeel en schaamte, maar weet tegelijk dat die schaamte in de cultuur is ingeworteld. Dat is ook een onderliggende thema van Niet meer zonder jou: vernieuwing. Met een nieuwe blik oude ‘regels’ breken. Oral trekt haar culturele wortels uit de grond, bekijkt ze van alle kanten en legt ze op tafel: laten we nou gewoon even écht praten over deze wortels.
Radicale intimiteit
Ze voert de voorstelling samen met haar moeder Havva op. Havva spreekt gebrekkig Nederlands maar wordt ondersteund door een vertaler. Oral noemt het gesprek en de voorstelling ‘radicale intimiteit’. Het is een bijzonder eerlijk gesprek waarin geen onderwerp taboe is. Oral bespreekt met moeder Havva hun relatie en haar opvoeding, maar ook zaken als liefde, abortus en de dood. Allemaal ongefilterd en voor publiek.
Deze week was Oral te gast in het NPO Radio 1-programma Kunststof. Ze vertelde dat de voorstelling tot stand kwam naar aanleiding van een gesprek dat ze met haar moeder had. Dat gesprek ging over de poging van Havva om Oral op haar 18e uit te huwelijken. Oral: "Daar hebben we nooit over gepraat, ik heb voor jou ingevuld waarom jij dingen deed, om het maar te kunnen begrijpen. Maar ik heb nooit van jou gehoord wat je toen voelde. Waarom deed je wat je toen deed? En toen wilde ze bijna gaan praten, en toen zei ik: nee mam, ik wil dit gesprek voeren – maar niet hier. Ik wil het doen tussen mensen die we niet kennen."
Elke keer anders
Een ‘openbaar gesprek’ is wellicht een betere omschrijving dan een voorstelling. Nooit meer zonder jou heeft geen script maar wel een structuur. Enkel de hoofdstukken staan vast: onder andere godsdienst, maagdelijkheid en homoseksualiteit zijn onderdelen, maar het gesprek dat voor publiek gevoerd wordt is nooit precies hetzelfde. “Ik merk – hoe vaker we hem doen – dat het ding leeft. Het heeft zijn eigen wetten”, zei Oral in Kunststof. “Het groeit, het verdiept. En mijn moeder zakt er steeds dieper in. Ik stimuleer haar ook om zo open en vrij mogelijk te zeggen wat ze te zeggen heeft.”
Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.
Beklad
De Turkse fotografe en journaliste Çiğdem Yüksel was geïnspireerd door het project van Oral en fotografeerde zelf twintig leden uit de gemeenschap die een soortgelijke confrontatie aangingen. De foto’s van die ontmoetingen hebben in tramhokjes door Amsterdam gehangen. Een van de foto’s – die van Oral zelf, halfnaakt en omhelsd door haar moeder – werd beklad. Kennelijk werd de openhartigheid van Oral niet door iedereen geapprecieerd. Het kan zijn dat mensen in de gemeenschap zich niet op hun gemak voelen bij iemand als Oral, die kennelijk weinig belangstelling heeft voor het voortzetten van taboes. Maar wat levert een bekladde foto nou op? We kunnen er toch ook gewoon over praten?
De theatertour van Niet meer zonder jou loopt tot december, klik hier voor de speellijst.
Luister hier naar het interview met Nazmiye Oral in Kunststof.
Nazmiye Oral is aanstaande vrijdagavond te zien in de NPO 2 serie Icarus.
Gerelateerd
