Waar blijft de waardering voor vrouwelijke kunstenaars?
- Nieuws
- Waar blijft de waardering voor vrouwelijke kunstenaars?
"Er zijn zoveel onbewuste vooroordelen in onze manier van kijken naar de wereld. Impliciete vooroordelen. Dat geldt ook voor kunst. De prestaties van mannen en vrouwen worden anders beoordeeld door mannen én door vrouwen", vertelt cultuurjournalist Wieteke van Zeil in Kunststof.
Video niet beschikbaar
Hele goede, belangrijke vrouwelijke kunstenaars onder het tapijt geveegd
"Op allerlei manieren, in musea, de literatuur zijn vrouwen een beetje weggepoetst, met name in de afgelopen honderd jaar. Er waren wel vrouwelijke kunstenaars, hele goede, die ook zeer geprezen werden. Zelfs vrouwelijke hofkunstenaars, vrouwen die voor grote hoven werkte en rijke opdrachtgevers hadden. Die werden dan ook wel beschreven in de literatuur.
Maar toen eind 19e eeuw de kunstgeschiedenis als vak opkwam, - dat is ook een beetje de periode dat de meeste musea ontstonden. Dat collecties zich bestendigden in een museum dat openbaarder te zien was - toen waren het eminente kunsthistorici, hele goede schrijvers op zich, die iets minder aandacht aan vrouwen hebben gegeven. Dat is druppelsgewijs zo gegaan, dat ze eigenlijk onder het tapijt zijn geveegd: hele goede, belangrijke kunstenaars, die we destijds in de 16e en 17e eeuw gevierd werden, kregen geen aandacht meer. En zo zijn ze langzaam uit ons geheugen verdwenen."
Jaren '60 en '70
"Ik kwam er achter dat ook in de '60 en '70 heel veel aandacht is besteed aan vrouwelijke kunstenaars", vervolgt Van Zeil." Dat heeft destijds een golf teweeg gebracht van tentoonstellingen van vrouwelijke kunstenaars. Linda Nochlin is een belangrijke kunsthistoricus die een stuk heeft geschreven dat destijds heel veel rimpels in de vijver veroorzaakte, 'Why Have There Been No Great Women Artists?'. Er was dus wel aandacht vijftig jaar geleden, het was 1971. Toch heb ik het in de jaren '90 niet in mijn studie meegekregen..."
Alles heeft te maken met de deuren die openstaan of niet openstaan
"Nochlin zegt eigenlijk, er waren geen vrouwelijke, geniale kunstenaars omdat wij een verkeerd idee van kunst hebben. Als sinds de oudheid wordt de genialiteit van de kunstenaar bezongen alsof het iets waarmee hij geboren wordt. Wat alleen losgeweekt hoeft te worden en vanzelf boven komt drijven. 'Och kijkt dat kind op zijn vierde geweldig schilderen'. Alsof het iets natuurlijks is."
En dat is helemaal niet waar volgens Nochlin: je kunt een geniaal kunstenaar worden als je daartoe toegang hebt. "Toegang tot een opleiding, tot opdrachtgevers en tot ateliers. Alles heeft te maken met de deuren die openstaan of niet openstaan. De grootste vrouwelijke schilders waren ook dochters van schilders. Zij zijn de uitzondering."
De psychologie van onze blik
"Er zijn zoveel onbewuste vooroordelen in onze manier van kijken naar de wereld. Impliciete vooroordelen. Dat geldt ook voor kunst. De prestaties van mannen en vrouwen worden anders beoordeeld door mannen én door vrouwen. Ook vrouwen beoordelen vrouwen anders. Een man is toegewijd, een vrouw laat haar gezin in de steek bijvoorbeeld. Dezelfde eigenschappen worden anders beoordeeld."
Gerelateerd
