Damiaan Denys: 'Psychisch lijden wordt in onze maatschappij niet geaccepteerd'
- Nieuws
- Damiaan Denys: 'Psychisch lijden wordt in onze maatschappij niet geaccepteerd'
We zijn gelukkiger dan ooit, maar tegelijk ook depressiever dan ooit. In het boek Het tekort van het teveel beschrijft filosoof en psychiater Damiaan Denys de paradox van de geestelijke gezondheidszorg. "De ziel is uit de zorg is verdwenen" zegt hij in Kunststof.
Video niet beschikbaar
Er is iets geks aan de hand
Sinds 2007 is Denys hoogleraar psychiatrie aan de Universiteit van Amsterdam (UVA) en afdelingshoofd psychiatrie van het Academisch Medisch Centrum (AMC) te Amsterdam. Volgens de psychiater is er iets geks aan de hand: Westerse landen behoren al jaren tot de gelukkigste landen ter wereld. Nooit eerder was de levenskwaliteit beter. Toch lijden er vier op de tien mensen in hun leven aan een psychische stoornis en ondergaan in Nederland jaarlijks een miljoen mensen een behandeling voor psychische klachten.
We staan in de wereld top drie als het gaat om de kwaliteit van onze zorg
Het boek: Het tekort van het teveel leest als een hartenkreet van een professional die in twintig jaar zijn vak heeft zien veranderen. Denys: "Met het schrijven van dit boek doe ik een poging om Nederlandse gezondheidszorg te redden. Daar komt het op neer. Want ondanks het vele geld dat we te besteden hebben - we staan in de wereld top drie als het gaat om de kwaliteit van onze zorg - echt goed gaat het niet."
'De vercommercialisering heeft vat gekregen op de sector'
"Er is veel ongenoegen. Aan de kant van patiënten, die te maken hebben met wachtlijsten. En aan de kant van professionals die geen plezier meer in werk hebben. Een toename van verwarde personen, forensische patiënten waar men geen vat op krijgt. De vercommercialisering heeft vat gekregen op de sector.
"Ik stel inderdaad dat de ziel is uit de zorg is verdwenen. Het vertrouwen is weg. Er wordt technocratisch naar de mens gekeken. Het menselijk lijden is als een product dat verhandelbaar is. Het vercommercialiseren van het product 'psychisch lijden' dat faalt naar mijn idee. Dat werkt niet. Naar mijn gevoel moeten we psychisch lijden veel meer accepteren voor wat het is. Het is een belangrijk onderdeel van ons bestaan. Maar in onze tijd wordt dat niet meer geaccepteerd. Het wordt gezien als is een defect, een afwijking dat zo snel mogelijk gecorrigeerd moet worden."
De winkel rondom mentaal welzijn
"Ik besef dat dat controversieel kan zijn. Ik stel dat er misschien wel teveel psychiaters zijn en dat we er eerder minder nodig hebben. De gezondheidsindustrie is een miljardenindustrie. En ik vind dat de hele winkel rond mentaal welzijn wel erg groot is geworden met de vele psychologen en coaches die ons land kent."
"Want het werkt niet voor de mensen die het echt nodig hebben. We hebben niet het lef om bepaalde keuzes te maken. Geld en personeel moet gaan naar mensen die het het zwaarst psychisch ziek zijn. Er is moed voor nodig om die keuze strakker te maken. Heel veel depressies gaan binnen twee jaar op een natuurlijke manier voorbij. We hebben geen geduld meer als zoiets als een depressie ons overkomt.
We hebben niet het lef om bepaalde keuzes te maken
Maar we moeten onze eigen kracht ook niet onderschatten. Misschien moet je je leefstijl aanpassen, krijg je signalen dat er teveel van je verwacht wordt of ben je zelf te ambitieus. Ja, soms moeten mensen iets uitzitten en vaststellen dat dat bij het leven hoort. Zingeving, burn-out, je moet je afvragen of je je daarvoor moet laten behandelen door een professional."
De ziel
"Je moet als behandelaar altijd op zoek gaan naar de ziel van de patiënt", vertelt de psychiater. "De ziel is iets waar we het alleen nog over hebben als iemand sterft of als het gaat over de liefde. Het meest ongrijpbare, maar ook het meest eigene van de mens. Het is datgene dat ons bepaalt, maar wat we niet kunnen vatten. Als je de ziel wil leren kennen moet je mensen ook confronteren met hun donkere kanten. Want onze tekortkomingen, onze diepe drijfveren verhullen we.
Ernaar op zoek gaan, dat vind ik een van de mooiste aspecten van mijn vak. Het kost ook iets van mijn eigen ziel, dat is soms wel waar. Er zijn mensen die sporen achterlaten in mijn ziel. Daar kom je niet onbeschadigd uit. De onmacht die je voelt als psychiater, omdat maar een klein deel van je patiënten genezen kan worden. Als behandelaar leg je daarbij je eigen ziel in de waagschaal. Je moet ook iets van jezelf geven. Je kunt geen dokter op afstand blijven."
Gerelateerd
