Nederlanders in Afghanistan: rondkijken in een verlaten Kamp Holland

Daar wilden onderzoeksjournalist Sinan Can en documentairemaker Thomas Blom achter komen. Ze maakten er een tweedelige documentaire over: Onze missie in Afghanistan. Het eerste deel wordt aanstaande maandag op tv uitgezonden.

Spookkamp

De twee reisden naar Uruzgan en troffen in Kamp Holland geen mensen meer aan maar nog wel het apparatuur. “We liepen het terrein op en alles was er nog”, zei Blom vanmiddag in het NPO Radio 1-programma De Nieuws BV. “Het is helemaal verlaten, het is een soort spookkamp geworden en daarmee eigenlijk ook symbool van hoe we daar zijn vertrokken. Het voelde alsof we het uit handen hebben laten vallen en heel snel weggerend zijn.”

De Nederlandse soldaten waren ook verreweg in de minderheid. De Taliban heeft een ijzeren grip op het gebied Uruzgan. “Toen we er heen gingen, in 2006, werd er gezegd dat 85% Taliban was en 15% regeringstroepen”, zei Blom. “Nou, dat is nog veel minder. We praten nu over een paar procent regeringstroepen en de rest is Taliban. Dus het is eigenlijk terug bij het oude.”

Can en Blom trokken voor hun documentaire dus een gevaarlijk land in. Ze namen een generaal mee die heel nauwe contacten had met het leger en de geheime dienst maar ze wisten dat ze constant risico liepen. Er vloog wekelijks hooguit één vliegtuig het gebied uit, en of dat gebeurde hing af van het aantal passagiers. Te weinig? Dan wordt er niet gevlogen. Ook waren alle niet-gouvernementele organisatie (NGO’s) al weg.

Hinderlaag

“Dan weet je het eigenlijk al”, zei Sinan Can in De Nieuws BV. “Als alle NGO’s weg zijn is het een slecht teken. Er is een veel kleinere buitenlandse krijgsmacht in het land. Dat wisten we en we hadden ons heel goed voorbereid. Maar het maakt eigenlijk niet uit hoe goed je het voorbereidt – de Taliban had zich ook voorbereid. Het bleek eigenlijk nog veel erger te zijn dan we hadden verwacht.”

Op de terugweg vanuit Tarinkot, waar ze Nederlandse militaire projecten hadden bekeken, werd het konvooi van de twee mannen aangevallen. “We liepen in een hinderlaag”, zei Can vanmiddag. “Vijf voertuigen werden aangevallen van verschillende kanten. Wij zaten in het middelste voertuig met Thomas en er werd flink geschoten. Het duurde maar en het duurde maar. Twee en een half uur.”

“We wisten dat we beschoten konden worden vanuit de bergen”, voegde Blom toe. “Maar als wij achteraf politici ter verantwoording willen roepen dan moeten wij die dingen kunnen laten zien. Het is eigenlijk klassieke journalistiek: we gaan erheen met een camera. Maar het probleem is dat het zo’n risico is dat we daarom zo weinig weten wat Nederlandse soldaten daar hebben gedaan”

‘Wij schieten terug’

Als er bij een wederopbouwmissie 24 soldaten overlijden is er iets misgegaan. Maar is er überhaupt wel een manier om Taliban-gebied veilig te betreden? Sinan Can en Thomas Blom spreken in Onze missie in Afghanistan een ex-Taliban commandant.

“Voordat we gingen was de discussie: hoe moeten we gaan?”, zei Blom. “Moeten we heel veel militairen meenemen of opbouwwerken sturen? En die Taliban-man zei heel duidelijk: ‘Jullie kwamen met kogels en wij schieten met kogels terug.’ Dus waarom wij dit soort tv-uitzendingen maken is ook om de vraag op te werpen: hoe moet je zo’n missie in gaan? Het zou wel fijn zijn als we beter nadenken over de toekomst van die missies. Wat gaan we er nu eigenlijk van leren?”

Het eerste deel van het tweeluik Onze missie in Afghanistan is aanstaande maandag om 21.10 uur op NPO2 te zien.