Hans Dorrestijn: 'Bij een toccata van Bach heb je toch het gevoel dat de wereld zo slecht nog niet is'

Het gaat natuurlijk nooit écht goed met de wereld. Hoogstens relatief goed. Maar de laatste tijd (Dorrestijn noemde 2016 “een rampjaar”) is het niet te ontkennen: het gaat slecht. De cabaretier blikte vannacht met zijn typerende zwaarmoedigheid terug op de afgelopen jaren. Maar uiteindelijk bleek dat zelfs hij de hoop nog niet verloren heeft.

Berlijn

Berlijn staat met nog drogende inkt bovenaan een veel te lange lijst. Twaalf doden, deze keer. Dorrestijn wordt er wanhopig van: “Weet je wat het allerergste is: het leven van die mensen is een zinloos offer. Voor hen is het allemaal een drama, maar de wereld gaat gewoon door. Ze [de daders] bereiken er niks mee, behalve ongeluk. Hun macht wordt niet groter.”

Zelfs als we – al is het alleen maar voor Hans Dorrestijn – vanaf morgen zouden afspreken om voortaan aardig voor elkaar te zijn, om de wapens te legen en elkaar te omhelzen, zijn we nog niet van al onze problemen af. Amerika heeft dit jaar iemand tot president verkozen die een smeltende ijskap net zo vervelend vindt als een smeltend raket-ijsje. Daarom is momenteel, nog meer dan terreurdreiging, klimaatverandering Dorrestijns grootste zorg.

20°C in december

“Ik kan geen oplossing bedenken. In documentaires kunnen ze er geweldig voor zorgen dat je de rest van de avond in de put zit. Je ziet prachtige ijslandschappen, en dan komt die vraag weer: hoe lang nog? Ik word ook hartstikke beroerd van al die weermannen en weervrouwen die handenwrijvend beloven dat het twintig graden wordt in december”, vervolgde hij. “Alsof het nog niet tot hun botte hersenen is doorgedrongen dat dit nou juist een van de tekenen van de ondergang is.”

Ja, dat krijg je ervan, als je Hans Dorrestijn in de winter, op de kortste dag van het jaar, en een paar dagen na een terroristische aanslag aan het woord laat. Grote somberheid op de radio. Maar ondanks dit alles gaat het in zijn eigen hoofd beter dan ooit met de cabaretier. Hij gaf toe tegenwoordig meer gemoedsrust te hebben dan hij, bijvoorbeeld, op zijn veertigste had.

Een blote bovenarm

Wat de 76-jarige cabaretier vooral nog troost biedt, is genegenheid. Hij had er in Nu Al Wakker een specifiek voorbeeld van: “Als ik door Amsterdam loop zijn er om de haverklap vrouwen die me aanspreken of glimlachen. Of dat jonge vrouwen me in de zomer bij mijn blote bovenarm pakken. Dan denk ik, jeetje: ze zijn in ieder geval nog niet vies van me. Dat heb ik toch maar mooi voor elkaar gekregen op 76-jarige leeftijd.”

76 jaar dus, maar behalve vrouwen (“seks is hét troostmiddel natuurlijk, als het een beetje goed is”) is er nog iets anders waar Dorrestijn blij van wordt: theater. De veteraan staat nog steeds op de planken. In de voorstelling waarmee hij nu door het land toert, Het einde is zoek, is Dorrestijn in zijn element: het gaat zoals vanouds over onrecht, wanhoop en lelijkheid. Maar er wordt wel gelachen.

Onlangs hing iedereen even aan Jan Terlouws lippen. In De Wereld Draait Door raakte de oud-politicus met zijn nostalgische pleidooi over touwtjes en brievenbussen bij velen een gevoelige snaar. Dorrestijn weet ook dat de wereld er beter aan toe is geweest, maar is cynischer dan Terlouw. Moet het weer zo treurig, Hans? Kan het niet wat vrolijker? Maar dat zijn juist de vragen die híj beantwoord wil hebben. Anders dan Terlouw denkt Dorrestijn meer aan de toekomst dan aan het verleden.

Een futuristisch kerstlied

Cultuur ziet hij als de grote trooster, als zalf voor de ziel. IS: vreselijk. Klimaatverandering: afschuwelijk. “Maar bij een toccata van Bach voor klavecimbel heb je toch het gevoel dat de wereld zo slecht nog niet is”, zei de cabaretier in Nu Al Wakker. “Dat is toch ook troost?”

Zet dus Bach op. Knipoog naar een vreemde. Pak een blote bovenarm vast. Ga naar een voorstelling van Hans Dorrestijn. Het is te hopen dat de cabaretier de barre wereld met zijn vertrouwde, zwartgallige blik blijft beschouwen. In Nu Al Wakker las hij Futuristisch kerstlied voor uit Het einde is zoek. Had Dorrestijn dit kunnen schrijven als hij écht gelukkig was?

Wie wil er nog een kerstlied horen? Tegenwoordig sneeuwt het nooit.
De Kerstman heeft z’n baard geschoren omdat het dertig graden dooit.

Wie wil er nog een kerstlied horen? Heeft een kerstlied nog wel zin?
De Kerstman heeft zijn baard geschoren en het bloed loopt lang zijn kin.

De kerstbal klingelt tingelingeling, we zien het sneeuwen in een droom.
Maar buiten bloeit de kersenboom, de kersenboom en de sering.

Maar ik blijf op een kerstlied hopen, niet ouderwets maar vol van swing.
Het is net zo heet als in de tropen en de Kerstman draagt een string.

De Kerstman rijdt naar Scheveningen, tjonge het is wel erg heet.
Hoor de kolibrietjes zingen en het ruikt naar rendierzweet.

Zie de Kerstman de Noordzee in duiken, dan koelt hij eindelijk wat af.
Temidden van de alikruiken, vind het kerstlied hier zijn graf.

Luister naar het gesprek met Hans Dorrestijn in Nu Al Wakker: