De modellen van Breitner krijgen hun plek in de geschiedenis
- Nieuws
- De modellen van Breitner krijgen hun plek in de geschiedenis
We weten weinig over het leven van de mensen die model stonden voor beroemde schilderijen. Daar wil Jenny Reynaerts, senior conservator bij het Rijksmuseum, verandering in brengen. Voor haar boek 'Geesje en Anna' deed zij onderzoek naar de modellen van kunstschilder George Hendrik Breitner. Ze schuift aan in De Nieuws BV om erover te vertellen.
De modellen van Breitner krijgen hun plek in de geschiedenis
Video niet beschikbaar
George Hendrik Breitner
Breitner is bekend als 'de schilder van Amsterdam'. "Rond 1900, toen hij schilderde, was Amsterdam aan het opleven, de industrialisatie kwam op gang en de stad werd herbouwd. Hij legde dat vast", vertelt Reynaerts. Hij maakte grote, donkere doeken van de stad, met flinke verfstreken. Ook maakte hij een populaire serie van dertien schilderijen van een jong meisje in een kimono: 'Meisje in een Kimono'.
In tegenstelling tot Breitners werk over Amsterdam zijn dit fijn geschilderde werken en heel kleurig. "Het waren Japans-achtige exotische schilderijen, die in die tijd ook als erotisch werden ervaren", zegt de conservator. Japan was toen pas 40 jaar bekend en daardoor werd er in die tijd van alles over het land gepubliceerd. Zo schreef men over hun interessante cultuur, deelde men interessante prenten, maar ook werd er geschreven over hoe vrouwen in Japan zich kleedden. "Want die Kimono was natuurlijk heel bijzonder. Dan werd er elke keer geschreven: 'vrouwen in Japan dragen geen korset', dat gold in West-Europa alsof je min of meer in je nachtkleding stond. Terwijl een kimono een officiële, formele dracht is. Maar goed, dat vond men al heel spannend", licht Reynearts toe.
Modellen Anne en Geesje Kwak
Jenny Reynaerts deed onderzoek naar de modellen op de schilderijen: Anna en Geesje Kwak. Dit idee ontstond op een Breitner-tentoonstelling van het Rijksmuseum in 2016, waar de schilderijenreeks werden getoond. Het viel haar daar op dat men het gevoel had dat ze het model kende. "Op een gegeven moment werd ze tot hoedenmaakstertje gebombardeerd, en ze was op een gegeven moment nog maar twaalf, en natuurlijk werd er gesuggereerd dat ze een erotische relatie met Breitner had. En toen dacht ik: Maar hoe zit het nou eigenlijk?".
Toen begon haar onderzoek. Zo komt ze erachter wat het beroep was van de zusjes, waar ze woonden en hoe ze in aanraking kwamen met Breitner; hij kwam ze op straat tegen. Hun modellencarrière heeft maar een maand geduurd, en kwam voort uit noodzaak. Ze streefden geen glamoureuze modellencarrière na; er moest simpelweg geld verdiend worden. "Een model bij een kunstenaar op het atelier liep gewoon risico op imagoschade. Je ging dan poseren, misschien wel uit de kleren voor de schilder, en dat deed een meisje natuurlijk niet." Het poseren gebeurde dan ook het liefst anoniem, daarom weten we de namen van de modellen ook pas zo laat, licht Reynaerts toe. "Maar tegelijkertijd hebben ze natuurlijk wel gezien dat ze in de etalage van de kunsthandel van Wisselingh stonden, voor henzelf moet het super leuk zijn geweest."
Gerelateerd
