'De dundenker' zit vol vrolijke chaos, maar met een scherp randje

Frank Norbert Rieter, De dundenker. Xander

Met De dundenker won Frank Norbert Rieter, die eerder werk had uitgegeven in eigen beheer, de Coffeecompany Short Novel Award. Dat is een mond vol voor schrijfwedstrijd van uitgeverij Xander. Als vanzelf ontfermde de uitgever zich over de semi-debutant.

De dundenker is het verhaal van Aloïs Hartman, een voormalig staatssecretaris van Onderwijs. Geheel in lijn met de tijdgeest is zijn opkomst en ondergang te volgen in de media. De mollige politicus wint de gunst van potentiële stemmers door in de aanloop naar de verkiezingen flink te lijnen. In een dagelijkse soap, te volgen door gans het volk, is te zien hoe hij eerst veertig kilo afvalt, dan de zegen van de kiezers krijgt en vervolgens geïnstalleerd wordt in Den Haag.

Maar op de dag dat hij een wetsvoorstel wil presenteren, blijkt hij zwaarder dan ooit. Uit pure frustratie gooit Hartman zijn weegschaal het raam uit wat gefilmd wordt door een paar mensen die toevallig aan de overkant van de straat staan te kijken. In mum van tijd verschijnt het filmpje op YouTube. Als Hartman dan ook nog zijn mobiel in de wc-pot laat vallen, uit zijn broek scheurt en met een besmeurd pak de Tweede Kamer zou moeten toespreken, wordt het hem te veel. Hartman duikt onder in zijn geboortedorp waar hij tot inkeer komt.

Van slapstick transformeert deze roman in een verhaal over bezinning. Alsof het een biecht is, gaat Hartman in op de reden van zijn dikte: innerlijke leegte, angst en weemoed. Dat alles maakt De dundenker tot een actuele vertelling vol vrolijke chaos, maar met een scherp randje.

Benjamin Black, Praagse nachten. Querido

Achter het pseudoniem Benjamin Black schuilt de Ierse schrijver John Banville. Banville werd beroemd met The Sea (2005) waarvoor hij onder meer werd bekroond met de Man Booker Prize. Als Black schrijft hij misdaadromans vergelijkbaar met die van Raymond Chandler en Georges Simenon. Praagse nachten nu is een iets ander verhaal maar even plotgericht en goed geschreven.

De tijd waarin het speelt, begint in het jaar 1599. Plaats van handeling is het hof van keizer Rudolf II van Habsburg (1552-1612) in Praag. Daar verschijnt op zekere dag vanuit Würzburg een jongeman, Christaan Stern genaamd. Hij is de verteller van dit verhaal en heeft een betoverend, bij vlagen sprookjesachtig stemgeluid.

Op de avond van zijn aankomst vindt hij in de sneeuw het lijk van een jonge vrouw. Haar keel is doorgesneden en bovendien is zij de minnares van de keizer. Als Stern de opdracht krijgt om haar moordenaar te vinden trekt Black alle registers van het misdaadgenre open. Een stoet van sinistere, verdorven en krankzinnige personages trekt voorbij met ieder hun eigen motief voor de moord. Dieper en dieper raakt de vriendelijke Stern betrokken in een politiek schimmenspel.

Spannend blijft het tot op het laatst. En ja, ook het slotwoord van de schrijver mag er zijn. Hierin legt Black verantwoording af voor zijn losbandige omgang met de historische feiten. Keurig, maar wat daaruit vooral spreekt is Blacks bewondering en fascinatie voor de geschiedenis. Dat zulks geleid heeft tot een verrukkelijke misdaadroman is geluk voor de lezer.

Tilmann Lahme, De familie Mann - Geschiedenis van een gezin. Arbeiderspers

In De familie Mann beschrijft de Duitse biograaf Tilmann Lahme het reilen en zeilen binnen het gezin van de schrijver van Buddenbrooks, De toverberg en Dood in Venetië, Thomas Mann (1875-1955).

Ondanks zijn homoseksuele gevoelens huwt Mann Katia Pringsheim, telg uit een steenrijk Joods gezin. Met haar krijgt hij zes kinderen die allen smachten naar de waardering van hun wereldberoemde vader. Deze zes, Erika, Klaus, Golo, Monika, Elisabeth en Michael zijn even bevoorrecht als gemankeerd. De naam van Nobelprijswinnaar Mann opent vele deuren en geeft ze een voorsprong in het leven, maar tegelijkertijd staan ze in de schaduw van hun vader. Ook bulkt de familie van het geld waardoor de kinderen doorlopend om financiële steun vragen en het even duurt eer iedereen - als schrijver, acteur of musicus - op eigen benen staat. Genoeg ingrediënten dus voor een prikkelende biografie waarin drugsmisbruik, zelfmoordpogingen, grootheidswaan en aanstelleritis met regelmaat beschreven worden.

In tegenstelling tot ander biografisch werk spreekt uit de bronnen die Lahme gebruikte een grote betrokkenheid van het echtpaar Mann bij hun kinderen. En bij elkaar. Ontroerend bijvoorbeeld is Manns lofzang op zijn huwelijk.

Naast familiebesognes hebben de Manns te kampen met het nazisme dat uit zal lopen op het intrekken van hun staatsburgerschap en vervolgens op hun vlucht naar Zwitserland en de VS.

Lahmes fraaie, achtkoppige portret van Thomas, Katia en hun pittige zes, nuanceert het statige beeld van Manns schrijverschap.

Luister de Boekenrubriek terug