'Ik ben mijn bonus-nationaliteit gaan waarderen'

Van Marokko naar Nederland

Op 4-jarige leeftijd kwam Abdelkader Benali samen met zijn ouders uit Marokko naar Nederland. Ze gingen wonen in Rotterdam-west, waar hij als kind op straat wel eens een naaldje van een junk vond. "Mijn ouders hebben me beschermd opgevoed, we zaten met mijn zus heel vaak thuis.'' En thuis had hij al veel tijd om te lezen. ''Geef me een boek en je hebt geen kind aan me."

De ambitie om verhalen te vertellen was er al van jongs af aan. "Ik herinner me de basisschool waarin we in groepskringen verhalen vertelden. Mijn klasgenoten deden allemaal leuke dingen; opa en oma bezoeken, naar het pretpark gaan. Ik wilde juist veel horen en mijn eigen verhaal vertellen zodat ze mijn wereld beter konden begrijpen."

Want die eigen wereld was er eentje waar de schrijver lang mee worstelde. Dat alsmaar problematiseren van de dubbele nationaliteit, het leven in twee culturen, was niks voor Benali. Maar zijn denkbeeld over Marokko veranderde na een ontmoeting met een jongeman in Marokko.

"We gingen met mijn vrouw naar Marokko, waar ik uitgenodigd was voor een congres. Ik liep met een jongen, die mij opving voor het congres. En op een gegeven moment zei hij: 'Jij bent een Nederlander, maar Marokko is jouw bonus-nationaliteit. Daar mag je van genieten.' Hij had me een sleutel gegeven om Marokko opnieuw te ontdekken. Ik heb Marokko opnieuw leren waarderen zonder te focussen op het migratieverhaal of de identiteit. Anders kom je in clichés terecht zoals couscous met spruiten. Daarmee kom je niet verder."

Maand van de Geschiedenis

Het essay Reizigers van een nieuwe tijd gaat over piraten die de Middellandse zee onveilig maakten, al sinds de zestiende eeuw. Maar ook over Nederlandse zeemannen die zich tot Allah bekeerden om hun talent te kunnen benutten. En dat talent was de piraterij, vertelt Benali.

Het is niet zomaar dat Abdelkader Benali koos om zijn essay toe te wijden aan bijzondere periode uit Vaderlandse geschiedenis. Want het is voor de schrijver deels ook zijn eigen geschiedenis. "Voor een documentaire was ik een paar geleden in Marokko. Ik keek uit op de Middellandse zee en hoorde van een omstander dat hier zo’n honderd jaar geleden piraten waren. Dat maakte veel indruk op mij. Ik dacht: ik stam af van piraten. Mijn voorouders hebben er zeker iets mee te maken gehad, dat kon bijna niet anders."

Alles van Nooit Meer Slapen terugluisteren?

Terugluisteren kan via jouw favoriete podcast. Nooit Meer Slapen is hét cultuurprogramma van de VPRO. Elke maandag- tot en met vrijdagnacht tussen 00.00 en 01.00 uur hoor je een diepgravend gesprek over cultuur, literatuur, film, muziek, theater of kunst.