'Willem van Genk dacht aan duizend dingen tegelijk'

Een hoofd vol lawaai

"Het eerste wat me opvalt is heel veel geluid, en een beetje een claustrofobisch gevoel," zegt Inge ter Schure. De tentoonstelling is zo ingericht dat je als het ware de binnenkant van het hoofd van Willem van Genk binnentreedt. "Hij was een man die in zijn hoofd duizend dingen tegelijk dacht. Hij had daar dan mee te dealen. Je hoort zijn stem, zijn gedachten, je hoort muziek. Je hoort een station, een hond blaffen, een kerkklok. Je hoort allerlei dingen die zich in zijn hoofd hebben afgespeeld", vertelt Ans van Berkum.

Wie was Willem van Genk?

Willem van Genk werd geboren in op 2 april 1927 te Voorburg. Als 4-jarig kind verloor hij zijn moeder. Hij werd naar familie gestuurd, omdat hij een erg moeilijk kind was en het zelf ook erg moeilijk had. Het bleek niet makkelijk te zijn om naar school te gaan. Hij werd kunstenaar. Zijn kunst is het best te typeren als 'outsider art'. Op 12 mei 2005, op 78 jarige leeftijd, overleed Willem van Genk in Den Haag.

Kunstwerken

"Op dit zelfportret zie je hem als een keurige man, met een pak aan en een bril op. Maar daaromheen zijn allerlei onderdelen die hij belangrijk vond. Hij zag overval verbanden van netwerken, met daarin allemaal opdrachten.

Dit doek bestaat uit 15 losse panelen met heel veel lijnen, kleuren en woorden. Als je inzoomt op één paneel, zie je een van zijn obsessies: treinen en stations", legt de samensteller van de tentoonstelling uit. De kunstenaar had een obsessie met zaken als stations en kappers.

"Hij zag bij die kapsalons dames met een kapmantel en een bakje onder hun nek waarmee de haren werden gewassen. En hoe meer het haar schuimde, hoe meer zijn opwinding toenam", vertelt Ans van Berkum. Willem van Genk had zogenoemd obsessief haarfetisjisme.

"Het is erg overweldigend om alles hier zo bij elkaar te zien. Tegelijkertijd lijkt het alsof je het overzicht krijgt door heel erg in te zoomen", vindt Inge ter Schure. Ans van Berkum is het daar mee eens: "Er zit zeker structuur in zijn werk. Als je voor een tekening of schilderij gaat staan en je probeert het te vatten, dan zie je dat Van Genk van te voren alles bedacht en heel precies deed wat hij belangrijk vond." Als we de kunstenaar willen begrijpen moeten we hem volgen — pas dan kunnen we de waarde zien.

De tentoonstelling WOEST met kunst van Willem van Genk is nog tot en met 15 maart te zien in het Outsider Art Museum, gevestigd in De Hermitage in Amsterdam.

Meer kunst en cultuur?

Nooit Meer Slapen is hét cultuurprogramma van de VPRO. Elke maandag- tot en met vrijdagnacht tussen 00.00 en 02.00 uur hoor je diepgravende gesprekken over cultuur, literatuur, film, muziek, theater en kunst op NPO Radio 1. Terugluisteren? Dat kan uiteraard via de podcast.