Wat is het doel van het Belgische koningsbezoek aan Congo?

“Het was een warm onthaal. Een werkelijk spektakel”, vertelt VRT-journalist Katrien Vanderschoot in NOS Met het Oog op Morgen. Zij reist mee met het Belgische koningspaar en ziet het van dichtbij gebeuren. “Langs de kant stonden tienduizenden mensen toe te kijken. Overal waar je keek reden brommers rond, stonden vlaggen aan de kant. Het was wel een beetje georkestreerd. President Tshisekedi weet dat er veel pers mee is gereisd en dat de Congolese pers veel interesse heeft.”

Toespraak

“Als we eventjes terugdraaien naar twee jaar geleden. In 2020 was Congo zestig jaar onafhankelijk en het was toen ook de bedoeling dat de koning naar Congo zou gaan. Toen heeft hij een spijtbrief gestuurd aan het Congolese volk, niet aan de Congolese overheid. Hij zei daarin: we hebben pijnlijke momenten gekend tijdens de kolonisatie. Daar moeten we toch even bij stil staan. Nu is het de bedoeling, en dat zal dan bij die toespraak gebeuren, dat hij die spijtbrief op een of andere manier zal voorlezen”, zegt Vanderschoot. “Dat is een heel symbolische kantelpunt. Dat zei onze premier. De premier verwoordde het als volgt: je moet durven om het verleden in de ogen te kunnen kijken, anders kun je niet naar de toekomst kijken. Dat is ook de manier waarop de koning het zal doen.”

Verandering

“Sinds het vorige koningsbezoek, wat twaalf jaar geleden was, is er veel veranderd. De tijdsgeest is veranderd, mensen die het koloniale verleden hebben meegemaakt zijn ondertussen overleden. Er is ook een hele loutering gekomen, ook in België, onder de invloed van jongeren die anders zijn gaan denken. In heel die louteringsfase is er veel gebeurd in België.”

Voorzichtig

Alphonse Muambi, auteur van Congolese afkomst, kijkt wat voorzichtiger uit naar de toespraak. “Mensen die langs de weg staan, zijn lid van de politieke partij van de president. Dit is ook een bezoek van hoog niveau voor Tshisekedi sinds hij aan de macht is. Hij kan dan zijn oppositie zegen: kijk wat ik allemaal kan. Het is voor de bevolking ook een soort spektakel, een soort van voetbalwedstrijd. Ze weten niet allemaal wat er gebeurt. Vraag maar wie er rond loopt, dat weten de meeste niet wie het is.”

Veel Congolezen weten ook niet zo veel af van hun koloniale verleden. “De geschiedenis wordt niet verteld. Je hebt wel de elite. Ik heb met mensen gesproken, zoals mijn neef. Hij zegt: ik heb gestudeerd, ik heb dat niet gedaan om koningen van andere landen te onthalen. Ik heb ook een journalist gesproken, die zegt: België stelt niet zoveel voor. We wachten op de paus, die heeft meer macht.”

Symbolisch

“Het is een symbolische speech”, zegt Maumbi. “Congo kampt met grotere geopolitieke problemen. De VS en China zitten in Congo. Die twee machten strijden om Congo. Die heeft strategische grondstoffen, daar verdient het land zelf niet aan. De oorlog in het oosten is altijd maar gaande en België heeft daar nooit wat van kunnen zeggen. Mensen verwachten niet zoveel van hem. Het is politiek symbolisch. Het is ook een diplomatiek succes voor de president.”

“Het is eigenlijk ook een handelsmissie. Dat de Belgische koning juist nu daar heen gaat. We zitten nu in een groot geopolitiek problematisch moment. Daarin heb je Rusland en ook Amerika die om de wereldleiding strijden. Dat is ook heel belangrijk om te weten.”