Abortus als politiek wapen in Amerikaanse verkiezingen

Scherp contrast

Correspondent Laila Frank bezocht eerder dit jaar een abortuskliniek in Alabama en beleefde daar persoonlijk hoe hoog de gemoederen oplopen. Het fysieke geweld dat je ervaart als je die kliniek ingaat greep haar het meeste aan. "Dat geweld dat je moet ondergaan als je een behandeling wil, vond ik ingrijpend en in zo’n scherp contrast staan met wat daarbinnen gebeurt en hoe liefdevol de verpleging er was voor de vrouwen."

Een strategisch blok

Abortus was in de jaren 70 in bijna alle Amerikaanse staten in meer of mindere mate gelegaliseerd. Dat werd teruggedraaid doordat Donald Trump een aantal conservatieve rechters had benoemd in het Hooggerechtshof. Dit zorgde ervoor dat de wetgeving weer bij de afzonderlijke staten kwam te liggen. Republikeinen en Democraten gebruiken sindsdien de discussie rondom abortus als politiek wapen.

De abortuskwestie laat volgens Frank goed zien hoe de macht georganiseerd is in de Verenigde Staten. De beslissing van de antiabortusbeweging is een strategische keuze geweest vanuit de Republikeinse partij in de jaren 80. "Het is een strategisch blok geweest dat juridisch is geworden, en het laat zien hoe je een minderheidsstandpunt kan opdringen aan een meerderheid."

Ook schetst het volgens Frank de invloed van de Evangelisten in Amerika en het traditionele karakter van de Amerikaanse samenleving. "Als het gaat over zaken als seksualiteit, relaties en intimiteit zijn Amerikanen veel conservatiever dan wij hier in Nederland."

Een moreel wapen

Ondanks het feit dat het Hof de bevoegdheid voor de legaliteit van abortus bij de staten heeft gelegd, en de president niet veel kan op dit gebied, is het volgens Laila Frank een belangrijk moreel thema in de presidentsverkiezingen. Het is volgens haar een onderwerp waarmee zowel de Republikeinen als Democraten zich kunnen positioneren. "Democraten zullen het gebruiken om te zeggen dat de Republikeinen het nog strikter willen. En Trump zegt vanuit de Republikeinse kant: het ligt nu bij de staten, en ik zal niet verder gaan."

Pas echt spannend wordt het in de staten die kunnen bepalen of abortus wordt vastgelegd in hun grondwet. In staten zoals Florida kan het volgens Frank op die manier mensen zo ver krijgen om naar de stembus te komen. In democratische staten, zoals Kansas, is het gelukt om abortus te verankeren in de wet. Dus voor deze kiezers zal het thema een moreel appèl zijn.