'Trump kan nog beter zijn wil uitoefenen dan voorheen'

Donald Trump maakt een politieke comeback zoals we dat zelden hebben gezien, zegt Kennedy, hoogleraar aan de Universiteit Utrecht. Zijn mandaat is groter dan in 2016 en dat biedt hem nieuwe kansen, zegt Kennedy. "Dit maakt hem sterker en hij is omringd door een team dat hem minder afremt. Hij is veel beter gepositioneerd om zijn wil uit te oefenen dan voorheen."

Eerdere weggelopen vertrouwelingen, zoals oud-vicepresident Mike Pence, gaven aan dat ze de radicalere plannen hadden gedwarsboomd. "Ik hou mijn hart vast", zegt Kennedy. "Maar ik blijf er ergens in geloven dat er ook nu wel vangrails zullen blijven die niet helemaal teniet worden gedaan door de almacht van Trump."

Mogelijke vangrails

Een vangrail kan zijn dat zijn team ook pragmatisch moet zijn om iets te bereiken, zegt Kennedy. "Ook heb je te maken met senatoren die het niet altijd met hem eens zullen zijn, rechters die plannen kunnen dwarsbomen en een federaal systeem waarbij staten niet zullen meegaan met allerlei dingen."

Maar het is wel iets waar hij zich zorgen over maakt. "Er wordt gezegd dat Trump zich in zijn eerste presidentsperiode al als een dictator opstelde."

Daarbij is het zo dat Trump als president ook bijzondere bevoegdheden heeft: "Hij heeft bijvoorbeeld het recht om een noodsituatie uit te roepen en noodmaatregelen te nemen, door mensen op te pakken zonder ze voor de rechter te brengen. Ook mag hij censuur toepassen en mag hij krijgsrecht in bepaalde districten invoeren."

Menens

Eerder zei Trump dat hij tegenkandidaten Clinton en daarna ook Biden in de gevangenis wilde zetten. "Dat heeft hij niet bij Clinton gedaan. Maar je kan zeggen: nu is het menens, want hij is zelf vervolgd en heeft beloofd dat hij het gaat doen. Hij zegt wel meer natuurlijk, maar hij wil wel vergelding. Dus de vraag is in hoeverre hij dat gaat doorzetten en echt de wet met de voeten treedt om dat te doen. Je moet daar wel rekening mee houden."

Een ander risico waar Kennedy zich zorgen over maakt, is dat Trump weinig aandacht heeft voor dagelijkse keuzes in de politiek: "Dat betekent dat mensen in het Witte Huis als het ware met elkaar moeten wedijveren voor zijn aandacht. Dat kan leiden tot processen van radicalisering: je valt pas op als je iets doet wat Trump echt aanspreekt."

Tegelijk kan het ook meevallen, zegt Kennedy. "Dat we gewoon van het ene drama naar het andere gaan, zonder dat er eigenlijk veel bereikt wordt. Je kan je afvragen wat hij wel voor elkaar krijgt nu hij niet meer herkozen kan worden. Maar je weet het gewoon niet. Dat je rekening moet houden met worst case scenario’s is natuurlijk in zichzelf ontluisterend."

'Lame duck'

Theoloog en vaste gast in de podcast Stefan Paas, vraagt zich af of Trump het einde van een tijdperk is: "Hij is nu bijna 80 en mag hierna niet meer president worden. Ik kan me voorstellen dat mensen in de partij nu meer ruimte gaan ervaren om af en toe een zelfstandigere positie in te nemen. Tot nu toe kon hij altijd nog terugkomen."

De tweede termijn van presidentschap is altijd minder productief dan de eerste, zegt Kennedy. Straks mag Trump niet worden herkozen, wat hem straks halverwege zijn ambtsperiode maakt tot een zogenoemde ‘lame duck president’. "Mensen zeggen: je bent straks toch wel weg."