Een goede Rus slaat soms zijn vrouw

Deze 'gebruikelijke visie' werd ook gedeeld door de bekende Russische presentatrice Regina Todorenko, die zich uitsprak tijdens een interview: ze legde de schuld van huiselijk geweld bij vrouwen. Dat er over haar uitspraken zóveel ophef zou ontstaan, had niemand verwacht. In Bureau Buitenland vertelt Eva Hartog, journalist in Moskou, over het voorval en de weinige bescherming die slachtoffers van huiselijk geweld hebben in Rusland.

Eigen schuld

Todorenko sprak zich tijdens een videointerview uit tegen vrouwen die thuis het slachtoffer zijn van geweld: "Wat heb je gedaan om te voorkomen dat hij je sloeg? Wat heb jij zélf gedaan om ervoor te zorgen dat je man jou slaat?" Op die uitspraak kwam dermate veel kritiek dat Todorenko haar excuses aanbood en zelfs radicaal van mening veranderde.

Hartog: "Wat Todorenko zei is niet heel controversieel in Rusland. Je hoort dit soort dingen de hele tijd. Dat is ook het probleem: dit speelt al zo lang. Ook vrouwen vinden dat het geweld de schuld van vrouwen zelf is."

Documentaire

Niemand had daarom verwacht dat er zo'n heftige reactie zou komen op Todorenko’s uitspraken. "Zij is een ontzettende bekendheid in Rusland", stelt Hartog, "Op Instagram heeft ze meer dan acht miljoen volgers. En juist deze volgers, jonge Russen, hebben voor verandering gezorgd. Dat gebeurt in Rusland niet zo snel."

Inmiddels heeft Todorenko een documentaire uitgebracht over huiselijk geweld, waarin ze haar uitspraken terugneemt en juist aandacht vraagt voor het onderwerp. Ze praat met activisten, psychologen en slachtoffers van geweld die laten zien hoe groot het probleem in Rusland is. En dat is hard nodig, vindt ook Hartog: "In Rusland is huiselijk geweld geen misdrijf, maar een overtreding." Het is daardoor veel moeilijker om daders in de gevangenis op te sluiten. Als het al bestraft wordt, dan is dat met een boete.

Conservatief

"Politici in Rusland zijn de afgelopen jaren veel conservatiever geworden", legt Hartog uit, "zij leggen de nadruk op de traditionele waarden van het gezin. Daarbij hoort ook dat men zich niet moet bemoeien met wat er zich binnenshuis afspeelt, ook al is dat geweld."

Activisten strijden al langer voor een aanpassing in de wet die vrouwen meer bescherming moet bieden, maar tot nu toe zonder succes. Hartog: "Ik weet niet of het optreden van Todorenko daarin de doorslag gaat geven, maar het helpt zeker wel. Het laat zien: niet alleen activisten strijden hiervoor, ook van beroemdheden is er steeds meer steun."

Meer verhalen over en uit het buitenland?

In VPRO's Bureau Buitenland zijn dagelijks tussen 19.00 en 19.30 uur diverse, diepgravende en verrassende geluiden over en uit het buitenland. Luister hier alle afleveringen.