Albanië: Toeristische rondleiding door oude tunnels en bunkers

In de jaren 60, 70 en 80 was het communistische Albanië het meest afgesloten land van Europa. Honderdduizenden bunkers en tunnels moesten de bevolking beschermen tegen eventuele aanvallen van buitenaf. Nu, 26 jaar na de val van het communistische regime, leiden gidsen toeristen rond door de tunnelcomplexen. Niet alle Albanezen zijn daar even blij mee. Voor hen vertegenwoordigen de betonnen bouwwerken een tijd van angst en repressie.

Zodra je van het bestaan van de tunnels af weet, zie je ze ineens overal. Verroeste stalen deuren die op een kier staan, ergens in een woonwijkje, of halverwege een berg. In één van de oudste steden van Albanië, Gjirokaster, ontdekte de Nederlandse hosteleigenaar Wouter de Rooij op eigen houtje al 37 tunnels. De meeste liggen er verlaten bij. Wie het aandurft om naar binnen te gaan, ziet de betonnen bankjes aan de zijwand. Ze herinneren aan de oorspronkelijke bestemming van de bunkertunnels: het regime en de bevolking beschermen tegen vijanden. Vijanden die nooit kwamen.

De dictator Enver Hoxha (in 1908 geboren in Gjirokaster) stond aan het hoofd van een paranoïde en gewelddadig communistisch regime. Nadat Albanië de banden doorsneed met voormalige bondgenoten Sovjet-Unie en China, was het land in de grip van angst voor een inval van Joegoslavië, Griekenland of de NAVO. Naast de tunnels en bunkers in de bergen, liet Hoxha zo’n 173.000 zogenoemde paddenstoelbunkers bouwen. De ronde betonstippen duiken nog overal op in het landschap.

In 1991 viel het communistische regime. Albanië, één van de armste landen van Europa, heeft momenteel de status van kandidaat-lid van de EU. Veel jongeren dromen van een leven in Duitsland of de VS. Ondertussen vinden steeds meer toeristen juist hun weg naar ‘het laatste onontdekte land van Europa’. De grote bunkers in hoofdstad Tirana en Gjirokaster zijn open voor bezoekers en doen dienst als museum. De andere bunkers en tunnels liggen open en bloot, klaar om ontdekt te worden door nieuwsgierige reizigers. Albanezen zul je er niet zo snel tegenkomen, hoogstens als ze uit zijn op een romantisch avontuurtje.

Bekijk hier de reportage van Renee van Heteren: