Griekenland niet meer onder verscherpt toezicht

“Griekenland heeft natuurlijk een enorme financiële crisis gehad van 2010 tot 2018. Toen hebben ze miljarden geleend van de Europese geldschieters”, vertelt Griekenland-correspondent Thijs Kettenis in NOS Met het Oog op Morgen. “De grote drama’s die we toen zagen met stakingen en protesten, dat is allemaal over. Net zoals dat leenprogramma zelf, dat is gestopt in 2018. Maar die geldschieters willen wel die euro’s terugkrijgen. Ze wilden niet dat Griekenland, zodra ze vertrokken, dus niet hervormingen kon terugdraaien. Toen is er afgesproken dat ze elk kwartaal langs zouden komen.”

Financieel overzicht

“Ze kwamen dan langs met een delegatie van de Europese Commissie, Europese Centrale Bank, Het Stabiliteitsmechanisme. Om te kijken of ze zich wel houden aan de afspraken die er nu zijn. Maar daar komt nu dus een einde aan.”

Afspraken

“De afgelopen vier jaar hebben we weinig meer gehoord uit Griekenland over die protesten, die we bijna dagelijks hadden toen. De afgelopen vier jaar is daar geen sprake van geweest. De Europese Commissie heeft ook gezegd: jullie hebben je netjes gehouden aan de afspraken en we hebben er nu vertrouwen in dat jullie op eigen houtje vanaf nu verder kunnen gaan. Die bezoekjes zijn voorbij.”

Toezicht

“Griekenland vond het toezicht niet leuk. Ze hebben er alles aan gedaan om te laten zien dat het menens was en dat ze helemaal niet van plan waren om die maatregelen terug te draaien. De regering die er nu zit, sinds 2019, is heel Pro-Europees. Die presenteert zich ook als hervormingsgezind. Die heeft, in tegenstelling tot wat we eerder hebben gezien tijdens de crisisjaren, helemaal niet tegengestribbeld. Toen waren er diverse regeringen, links en rechts, die hun kont tegen de krib gooiden. Dat is nu niet gebeurd.”

“Neemt natuurlijk niet weg dat het vernederend is als je eigenlijk drie maanden, vier keer per jaar, aan een delegatie van Brussel je hele financiële hebben en houden uit de doeken moet doen. Dus ze zijn wel blij dat ze er van af zijn.”

Sentiment

“De grootste angst over waar het heen gaat: moeten we de euro inleveren? Gaan we er aan onderdoor? Die is weg in Griekenland. Al een tijdje. Het gaat beter nu, de economie groeit nu. Maar er is een kwart van die economie afgegaan. Mensen hebben tientallen procenten van de salaris moeten inleveren. Pensioenen zijn ook enorm gekort. Die angst is nu wel weg.”

“Maar als je aan mensen vraagt: ben je Europa er dankbaar voor? Is het zo dat Europa Griekenland gered heeft? Dan zijn die antwoorden toch iets minder positief. Meeste Grieken hebben het idee dat het toch Europa vooral te doen was om de Europese banken te redden. Want die hadden heel veel geld aan Griekenland geleend, als Griekenland failliet zou gaan, zouden die banken ook omvallen. Dat is voorkomen. Veel Grieken vragen zich nu toch wel af of het daar niet om ging.”

Impact

“Wat je echt merkt, is dat de angst weg is. Waar eindigt dit? Zijn we er als land nog?” Maar er zijn ook het systeem is veranderd. “Tien jaar geleden was het een uitzondering als je een bonnetje kreeg. Nu als je iets koopt, zelfs op de markt, krijg je daar een bonnetje bij. Op de eiland is dat iets minder. Hoe verder je uit Athene gaat, is dat nog wel een beetje problematisch. Maar dat is echt wel veranderd. Nu kan je ook overal pinnen, dat was echt wel anders.”

“Wat ook echt verbeterd is, is dat de bureaucratie verminderd is. Die was heel stroperig. Dat remt natuurlijk economische groei. De Griekse overheid heeft een enorme digitalisering slag gemaakt. Je kunt bijvoorbeeld je rijbewijs online verlegen. Zoiets was een paar jaar geleden echt ondenkbaar. Voorheen moest je als beginnend bedrijf langs allerlei loketten om te beginnen, maar nu is er één loket waar je heen kunt als je een onderneming begint.”

“Maar ook de communicatie. Bijvoorbeeld over belastingen. Dat gaat allemaal digitaal. Je hoeft niet meer met stapels papier met je accountant in de rij gaan staan bij een belastingkantoor, waar ze dan vervolgens zeiden: wij gaan nu met pauze, kom maar een andere keer terug. Je ziet ze nog wel, maar dat wordt echt steeds minder.”

Geleend

“Ze gaan pas volgend jaar beginnen met het aflossen van de grootste bulk. Dat is wat ze hebben geleend bij dat Europees fonds wat in Luxemburg zit. Ze zijn al wel begonnen met andere aflossingen, maar dat is de bulk. Voor de huidige prognose zijn ze daar pas mee klaar in 2070. Dat is nog tientallen jaren.”

“Er zijn ook wel afspraken gemaakt over Griekenland dat gaat doen. Ze moeten tot die tijd een begrotingsoverschot hebben van 2,2 procent. Elk jaar. Dat is een beetje met een natte vinger koffiedik kijken. Er kunnen nog allerlei crisissen aankomen, recesies, is dat wel houdbaar?”

“Die staatsschuld is ook nog steeds ongelofelijk groot. Nog steeds 190 procent van het BBP. Verreweg het grootste van de EU. Economen zeggen: dat is niet houdbaar op lange termijn. Dus op een gegeven moment, als het een beetje fout gaat, moet er iets worden kwijt gescholden, moet er iets worden gedaan. Misschien moet dat termijn van 2070 toch naar achter worden gelegd.”