Miljoenen besmet met schistosomiasis. Waarom bestaat deze ziekte nog?

In Bureau Buitenland spreekt Kitty Munnichs met Merlijn Sluiter. Sluiter werkte mee aan een onderzoek van de Technische Universiteit Delft en ging hiervoor naar Nigeria. Daar sprak ze met veel verschillende mensen om zo in kaart te brengen waar precies het probleem ligt en hoe dit opgelost kan worden.

De slak en de worm

Schistosomiasis is een ziekte die wordt veroorzaakt door een worm. Deze worm leeft in zoet water, in tropische gebieden in Latijns-Amerika, Azië en Afrika. Eerst leeft de worm in het huis van een slak, maar als de worm groot genoeg is gaat 'ie op zoek naar een nieuw huis: het lichaam van een mens.

Eenmaal binnen in een mensenlichaam legt de worm eitjes. Dit veroorzaakt allerlei ziektesymptomen: koorts bijvoorbeeld, of bloed in de urine. Als dit niet wordt behandeld kan het leiden tot onvruchtbaarheid of blaaskanker.

De worm en de eitjes kunnen bestreden worden met een medicijn. Wanneer dit op tijd gebeurt is er vaak niet zo veel aan de hand. Maar omdat weinig mensen van het bestaan van de ziekte af weten, blijft het probleem voortbestaan.

Diagnose

Pas wanneer je actief op zoek gaat naar de ziekte, kun je hem vinden en vervolgens bestrijden, legt Merlijn Sluiter uit. "Want je vindt niet, waar je niet naar op zoek bent." Het grootste probleem ligt volgens haar bij de grote onwetendheid rondom de ziekte. "Er is te weinig aandacht voor schistosomiasis. En weinig aandacht leidt tot weinig kennis over de ziekte." Hierdoor kan de ziekte niet makkelijk uit de wereld worden geholpen.

Wanneer Nigerianen ziektesymptomen krijgen, dan vragen ze vaak advies aan iemand die ze vertrouwen. "Dit kan een pastoor, de traditionele genezer of iemand die werkzaam is in de lokale gezondheidszorg zijn. Allemaal zullen ze ander advies geven, variërend van 'ga naar de kerk, ga bidden' tot 'wij kunnen je niet helpen, ga naar een ziekenhuis'. Eigenlijk weet vrijwel niemand dan precies wat het is", aldus Sluiter.

Innovatie: een apparaatje

Het belangrijkste is nu, dat er meer aandacht en zo ook kennis over schistosomiasis komt. Daarom is de TU Delft bezig met het ontwikkelen van een apparaatje om de diagnose makkelijker te maken. Het apparaatje laat simpelweg zien of er wel of geen schistosomiasis-eitjes aanwezig zijn in de urine van een patiënt. Het is makkelijk voor iedereen te gebruiken en kan overal mee naartoe worden genomen.

Met dit apparaatje kan er op een makkelijke manier gezocht worden naar de ziekte. En wanneer er naar iets wordt gezocht, kan het ook worden gevonden. En alleen dan kan er ook doelgericht iets het probleem gedaan worden. Sluiter: "Ik denk dat de komst van zo'n apparaatje een heel groot verschil kan gaan maken."

Meer verhalen over en uit het buitenland?

In VPRO's Bureau Buitenland zijn dagelijks tussen 19.00 en 19.30 uur diverse, diepgravende en verrassende geluiden over en uit het buitenland. Luister hier alle afleveringen.