Zweden is op weg naar een cash-loze samenleving

Zweden-correspondent Ingrid Koning vertelt in De Ochtend hoe het gaat.

Is het een heel gedoe?

Nou nee, niet hier. Ten eerste zijn dat soort dingen hier altijd top geregeld. De eerste fase was al in oktober 2015, toen werden de eerste nieuwe bankbiljetten in omloop gebracht. En vanaf oktober 2016 werden de biljetten van 100 en 500 kroon en de munten vervangen. Afgelopen weken stond meer in teken van het checken of je nog ‘oud geld’ in huis hebt, maar eigenlijk ken ik weinig mensen die hier nog met papieren geld betalen.

Echt zo weinig mensen?

Er zijn natuurlijk uitzonderingen. Maar mijn 12-jarige zoon zei laatst nog dat het geven van zakgeld niet veel zin meer heeft, omdat ik echt nooit meer kleingeld had en hem al inmiddels meer dan 30 weken geld schuldig was.

Wij pinnen er hier ook op los, is dat vergelijkbaar met Zweden?

Sinds ik hier woon heb ik geen portemonnee meer, maar pin ik echt alles. En wat ik vooral doe is Swishen, betalen met je telefoon via de Swish app.

Hoe werkt dat?

Het is een app op je telefoon die je gebruikt om met een mobiel nummer geld over te maken. Je voert dus geen rekeningnummer in, maar alleen het mobiele nummer van de persoon die het geld moet ontvangen. Dit mobiele nummer is weer gekoppeld aan de bankrekening van de ontvanger.

Meer dan de helft van de Zweedse inwoners gebruikt het. Het is bedoeld als betaling tussen privépersonen, maar het wordt al veel meer gebruikt. Bijvoorbeeld op markten en in kantines.

Maar ja, ik neem aan dat als je een krant koopt, je gewoon met munten betaalt?

Dat kan ook met Swish en zelfs de bedelaars in de straat hebben een bordje met een telefoonnummer erop voor Swish .

Kan je nog met cashgeld betalen?

Dat kan natuurlijk, maar er zijn ook genoeg plekken waar het niet kan. Een groot voorstander van deze cashloze sociëty is Björn van ABBA. Zijn zoon is een aantal jaren geleden beroofd en volgens hem was cash de primaire reden van deze overval. Hij is echt de promoter van een cashloze maatschappij. In het ABBA museum kan je dan ook niet met geld betalen. De enige keer dat hij cash mist, is als hij een muntje nodig heeft voor een boodschappenkarretje.

Hoe veilig is Swish, is er nooit een lek geweest?

Zo ver ik heb kunnen nagaan, is er nog nooit een lek geweest. En de meeste Swish-betalingen zijn ook geen hoge bedragen. Ik hoorde wel dat de Zweedse belastingdienst door Swish achter mensen is aangegaan die wellicht zo zwart geld ontvingen. Bijvoorbeeld een muziekjuf, oppas of schoonmaker die werden geswished. Dat was opeens traceerbaar.

Waarom komen er tóch nieuwe biljetten?

Dat is de vraag, al zullen er altijd mensen zijn die ook met papiergeld willen betalen. En onderzoek wees uit dat Zweedse mensen heel trots zijn op hun munteenheid. Met de nieuwe technologieën zullen de nieuwe bankbiljetten minder goed te kopiëren zijn.

Hoe zien ze er eigenlijk uit?

Omdat ik echt nooit cash heb, had ik geen idee. Maar ik heb even gekeken in mijn zoons geheime geldkluisjes en het zijn biljetten waarop personen staan die zich op een positieve en belangrijke culturele manier hebben onderscheiden in de twintigste eeuw. Ook moesten ze het liefst internationaal bekend zijn. En natuurlijk moest er een gelijke verdeling van mannen en vrouwen zijn.

De bekende schrijfster Astrid Lindgren staat op een nieuw biljet, en Ingmar Bergman, Birgit Nilsson en Greta Garbo.