Buitenlandse journalisten in China hebben het lastig: 'Mensen durven niet te praten'

In het rapport is te lezen dat er minder aanvaringen zijn geweest met autoriteiten vorig jaar, maar volgens van Pinxteren heeft dat niet te maken met een verbetering van de situatie. "Door corona mochten journalisten niet reizen en konden ze moeilijk de deur uit. Daarnaast werd corona vaak gebruikt als drogreden: het werd gebruikt om te voorkomen dat mensen naar plekken gingen waar ze niet welkom waren."

"Bijna de helft van de correspondenten meldt dat ze op plekken zijn weggestuurd door 'corona', terwijl andere mensen er wel konden komen. Het werd een beetje misbruikt", heeft Van Pinxteren ervaren.

Mensen durven niet

Ook was het lastig om aan een journalistenvisa te komen, waardoor veel kantoren onderbemand waren, en is de druk op assistenten toegenomen. "Chinese staatsburgers die journalisten helpen", legt Van Pinxteren uit. "Het is er voor hen niet makkelijker op geworden. Er zijn assistenten wiens ouders werden gebeld, met de vraag of ze wel weten wat hun kind doet en of ze daar als ouder niet wat van moeten zeggen."

De correspondent zelf wordt ook in haar werk bemoeilijkt. "We zijn naar het geboortedorp van Xi Jinping geweest. Daar was meteen heel veel veiligheidspersoneel om je heen en mensen die je met de auto volgden. Zij maken het je moeilijk om mensen aan te spreken. En als er mensen zijn die met je willen praten, staat er iemand achter ze die 'niet doen, niet doen' roept. Veel mensen durven niet meer of maken zich uit de voeten."

Visum

Ze merkt dat ze echt in haar werk wordt gehinderd. "Ook nu zonder corona-beperkingen staan er gelijk veel veiligheidsmensen om je heen, die de verslaggeving bemoeilijken", ziet ze. "Bij de demonstraties in Peking vorig jaar kwam er opeens een agent in burger naar me toe - of hij zei althans agent in burger te zijn - met de vraag of hij mijn visum mocht zien. Want: 'Ik moet controleren of buitenlanders terecht in China zijn.' Dat had ik ook nog niet eerder meegemaakt."

Het ministerie van Buitenlandse Zaken in China heeft inmiddels een eigen enquête rondgestuurd naar journalisten. "Die vragen wijzen een bepaalde kant op en je kunt ook veel dingen niet invullen", vertelt Van Pinxteren. Zo wordt er gevraagd of journalisten een perskaart hebben gekregen voor het 20e partijcongres. "Dat hebben we, maar we konden nergens naartoe omdat we niet voor specifieke evenementen waren uitgenodigd."

Tegenoffensief

Volgens Garrie is de Chinese regering bezig met een eigen enquête om te kunnen zeggen dat die van The Foreign Correspondents' Club of China niet klopt. "Dat die veel te negatief is en dat zij een ander beeld zien. Heel teleurstellend, het zou goed zijn als de overheid zou zeggen dat ze met ons om tafel zouden willen om het over de problemen te hebben. Dit is echt een tegenoffensief."