Ook deze Europese gebieden willen zich afscheiden

Het geduld van de Spaanse regering met de Catalanen is op. "Ze liggen op ramkoers", zegt correspondent Rop Zoutberg. "Madrid zal niet aarzelen om de maatregelen die het al eerder aankondigde nu ook uit te voeren."

Het zou voor het eerst zijn sinds het herstel van de democratie in Spanje, eind jaren 70, dat de regering een beroep doet op dat artikel. De gevolgen zijn dan ook niet helemaal duidelijk.

Seperatisten in andere Europese regio's

De Catalanen zijn niet de enige bevolkingsgroep die streeft naar een eigen staat. Ook in andere Europese regio’s zijn separatisten actief.

In Veneto (Italië) is er al langer sluimerende onvrede over Rome. Voorstanders van afscheiding van Italië laten zich steeds vaker horen. Net als in Catalonië bepleiten ze dat ze beter af zouden zijn in een eigen nieuwe natiestaat. Het Catalaanse referendum over afsplitsing van Spanje op 1 oktober, wordt hier met buitengewone aandacht gevolgd.

Zo’n 20 jaar geleden werd ook in Veneto actie gevoerd. Enkele separatisten voerden actie op het San Marco-plein. 10.000 Venetianen stonden klaar om het plein te bezetten, maar de politie greep in en de zaak liep met een sisser af.

Het zaadje van onafhankelijkheid was ermee gezaaid. Venetië is al eens een onafhankelijke staat geweest. De Republiek van Venetië strekte zich op haar hoogtepunt uit van Bergamo, oostelijk van Milaan, tot aan de Balkan, Cyprus en Kreta. Ruim elfhonderd jaar bestond de Republiek Venetië, een bloeiende economisch en cultureel rijke handelsnatie: van het eind van de zevende eeuw tot de inval van Napoleon in 1797.

Pas sinds 1861 maakt Venetië deel uit van Italië. Nog niet zo lang volgens separatisten, die het liefst de regiotaal Venetiaans spreken. Een taal die volgens de UNESCO als ‘bedreigd’ geldt en nog door zo’n 4 miljoen mensen wordt gesproken. Volgens opiniepeilingen is een meerderheid van de 4,8 miljoen inwoners van Veneto voor onafhankelijkheid.

‘Mijn hoofdstad? Dat is München! Berlijn is voor mij slechts een stad in Europa”, zegt Hubert Dorn, secretaris van de Bayernpartei. Hij is Bayerisch en laat dat weten ook. Op z’n auto prijkt geen sticker met de letter D van Duitsland, maar een sticker met de letters BY voor Beieren. Met een typisch Beiers groen vilten hoedje poseert hij voor het bord van de Bayerische Staatskanzlei, het gebouw van de Beierse regering. Hier hoopt hij ooit een plek te verwerven. Hij wil er ook zijn grote droom realiseren; een zelfstandig Beieren, los van Duitsland.

Hij staat in die wens niet alleen. Volgens een recente enquête ziet 32 procent van de Beierse bevolking een afscheiding van Duitsland wel zitten. De 13 miljoen inwoners van de deelstaat dragen jaarlijks 30 miljard euro af aan de nationale overheid en dat is de Bayernpartei een doorn in het oog. De partij pleit voor een referendum waarin de bevolking zich kan uitspreken voor- of tegen afsplitsing van Duitsland. Of dat lukt is de vraag. Momenteel bezetten ze geen enkele zetel in het Beierse parlement. Bij de vorige deelstaatverkiezing behaalde de partij 2,1 procent van de stemmen. Te weinig voor de kiesdrempel van 5 procent.

De Vlaamse Volksbeweging (VVB) is een partijonafhankelijke Vlaamsgezinde drukkingsgroep. Ze hebben één doel: onafhankelijkheid van Vlaanderen. De jaarlijkse bevlagging van de Ronde van Vlaanderen waarbij zo’n 70.000 leeuwenvlaggetjes onder de kijkers worden verdeeld, is hét evenement waarbij de VVB zich het duidelijkst manifesteert als promotor van een Vlaamse identiteit.

Praktisch alle Vlaamse politieke partijen behandelen het vraagstuk 'Vlaamse autonomie' en haar verhouding ten opzichte van de Belgische federatie. Het merendeel ervan is gematigd en wenst een zekere mate van autonomie maar geen onafhankelijkheid.

De Vlaamse volksbeweging wil dat juist wél. Vrijwilliger Jos Arm helpt de Vlaamse volksbeweging op allerlei manieren. Het houden van betogingen, het verkopen en of uitdelen van vlaggen, stickers en T-shirts met verwijzingen naar de onafhankelijkheid. In zijn visie is België een politiek onbestuurbaar en een zeer inefficiënte staat. Bovendien wil hij dat Vlaanderen haar eigen belastinggeld kan uitgeven. De Vlaamse onafhankelijkheid heeft voor sommigen een negatief en extreemrechts imago in Vlaanderen, voornamelijk bewerkstelligd door de partij Vlaams Belang. Maar volgens de VVB kan de Vlaamse zaak gematigd of zelfs links kan zijn.

Echt warm loopt de bevolking nog niet voor onafhankelijkheid. Diverse opiniepeilingen hebben gepeild naar de steun voor een onafhankelijk Vlaanderen. Hieruit komt weliswaar geen eensluidend resultaat naar voren, maar wel een duidelijke trend. Het is slechts een klein deel van Vlaanderen dat zich écht wil afscheiden. Nergens werd er een meerderheid gevonden voor separatisme.

Lees ook: Honderden gewonden door politiegeweld bij referendum Catalonië