Afghanistan-kenner: 'De vrede lag op straat in Afghanistan'

'Dáár lag het vredesplan'

In 2001 was de situatie in Afghanistan zo, dat de vrede binnen handbereik lag, zegt Bette Dam. De Afghanistan-kenner vertel dat de Taliban omver was geworpen en zich had overgegeven. "De toenmalige president Hamid Karzai heeft de overgave geaccepteerd en hen amnestie verleend. Dáár was het vredesplan. De victorie lag op straat."

Het Amerikaanse narratief

Het ging onder andere mis doordat bondgenoot Amerika "absoluut geen nuance" wilde zien en niet in gesprek ging met de Taliban, denkt Dam. "De Taliban was de vijand. Amerika was veel emotioneler en wilde naar niemand luisteren."

Nederland en de overige bondgenoten zijn te veel meegegaan in het Amerikaanse narratief, vindt Dam. Ook de Nederlandse ministeries, Kamerleden en journalisten zijn niet goed geïnformeerd over het land en de Taliban. "We zijn vrij arrogant. We claimen dat we veel weten, maar we zijn slecht geïnformeerd wie de Taliban is."

Europa

Ook al is het door de snelle machtsovername chaotisch in Kabul, ook nu kun je contact leggen met de Taliban-kopstukken, denkt Dam. Toch is het volgens haar wijs dat Europa zich eerst gaat beraden en vervolgens met één stem spreekt. "Er is veel werk aan de winkel in Brussel."

Er zijn volgens Dam – die meerdere lezingen over het land bij de Europese Unie gaf - emotionele landen als Spanje die 'absoluut niks' met de islam te maken willen hebben. "Die houding is destructief voor de Afghaanse toekomst" zegt ze daarover. "We moeten daar met één stem heen," denkt ze, "en dan ook nog een stem vormen tegen Amerika dat een andere koers gaat varen."

In gesprek met de Taliban

Volgens haar zijn er indicaties vanuit de Taliban-top dat ze het dit keer anders willen doen, zegt Dam. "Ze willen vrouwen mogelijk laten werken, maar ze moeten dan wel steun krijgen vanuit de veel conservatievere achterban die op het platteland woont."

"Ik zal nu wel alle mensen van GeenStijl over me heen krijgen, maar er is zó veel reden om met ze te praten", zegt de Afghanistan-kenner. Ook al komt er onder de Taliban waarschijnlijk een strikt (islamitisch) regime. "We praten ook met Saoedi-Arabië. Dat heeft vergelijkbare strenge regels."

Volgens haar moeten we iets doen. "Na twintig jaar oorlog is dit de uitkomst. Om nog iets voor de Afghanen te doen moet je het daar leren begrijpen."