Een paard is je vriend, die eet je toch niet op?

In Bureau Buitenland maakt Peeters een onwaarschijnlijke reis te paard. Via de nomaden op de Kirgizische steppen naar de Amerikaanse cowboys in het Wilde Westen en we eindigen als alles meezit bij de Gaucho's, de mythische volkshelden van Argentinië. Op zoek naar sociale, culturele en historische verschillen in de gebruiken rondom paarden(vlees).

Maar we beginnen de reis in België, haar geboorteland. "In 1948 begon mijn grootvader een bedrijf in wat velen nu als een taboe beschouwen: paardenvlees. In die tijd was er veel vraag naar het vlees, omdat het een product van hoge kwaliteit was voor een betaalbare prijs. Wat begon met een kleine zaak in Brussel, groeide snel uit tot een bedrijf met filialen wereldwijd."

Tijden veranderen, en daarmee de vraag naar (paarden)vlees ook. Nu, zeventig jaar later, raakt de paardenvleesindustrie in verval. "Mijn vader en mijn oom zaten tegen hun pensioen aan - zij leidden het bedrijf - en riepen de familie bijeen. Ze zochten iemand die het bedrijf wilde gaan leiden. Toen werd openlijk de vraag gesteld: wil je dit wel doorgeven? Dit bedrijf? Deze industrie?"

De vragenstellers doelde daarmee op het taboe dat er meer en meer heerst op paardenvlees in veel landen. Ook komt het vlees vaker negatief dan positief in het nieuws. "Het voelde ook een beetje raar: in een tijd dat we minder vlees moeten gaan eten, een boek over onze relatie met paarden, paardenvlees maken.

Paardenvlees is juist duurzaam

Ergens best opmerkelijk, vindt Peeters. Juist nu, nu in het kader van de klimaatdiscussie de vleesconsumptie onder vuur ligt. "Paardenvlees is namelijk hartstikke duurzaam”, zegt zij. "Paarden worden niet gefokt voor de slacht. Zitten niet dicht op elkaar in hokken. Veel hebben een goed leven gehad." En het vlees wordt beter met de jaren. "Dus je moet het dier goed verzorgen."

Ook is Peeters de enige Peeters die niet in het familiebedrijf werkt: zij besloot al op jonge leeftijd de fotografie in te gaan. Reden te meer om juist zo'n kantelpunt vast te leggen. Beginnend bij het Vlaamse familiebedrijf verdiepte Peeters zich in de paarden(vlees)cultuur en bezocht ze fokkers, wedstrijden en opvangcentra, slachthuizen, fabrieken en slagers in onder meer België, Frankrijk, Italië, Polen, Argentinië, Uruguay, Kirgizië, de VS en Canada.

Peeters vloog eerst naar Kirgizië, waar ze onder meer een week lang met een herder door de bergen trok. Ze zag hoe nauw de mensen samenleven met hun paarden en welk aanzien paardenvlees er geniet. "Daar zijn paarden dagelijks deel van de cultuur. Voor ons zijn het huisdieren. Niemand gebruikt paarden nog voor vervoer bij ons: daar wel. Het zijn je vrienden, zei de herder tegen mij. Waarom zou je je vriend eten?"

In de Verenigde Staten houdt men ook net zo goed van paarden, maar met een belangrijk onderscheid. "In de Verenigde Staten wordt het paard beschouwd als een edel dier. Daarom eten Amerikanen geen paardenvlees. Het wordt gezien als een symbool voor vrijheid, dat hen heeft geholpen in hun strijd voor onafhankelijkheid."

Argentinië is, net als de VS, een vleesland pur sang. Per persoon eten zij het meeste vlees per jaar. Vlees en bbq zijn onderdeel van hun cultuur. "Slagers hebben daar dan ook meer aanzien dan hier in Europa."

Ondanks dat ze de grootste exporteur zijn van paardenvlees, eten ze het absoluut niet. "De gaucho, de cowboy, is een volksheld. Op school leren kinderen over de mythische proporties van de gaucho. Die heeft hen onafhankelijk gemaakt van de Spanjaarden. In boeken wordt de gaucho ook afgebeeld als half mens, half paard. Waarom zou je je held eten?"

Totzondag 27 februari 2022 zijn de foto's te zien in het Antwerpse Museum aan de Stroom. Het fotoboek, Horse, is online te verkrijgen via uitgeverij The Eriskay Connection.

Meer verhalen over en uit het buitenland?

In VPRO's Bureau Buitenland zijn dagelijks tussen 19.00 en 19.30 uur diverse, diepgravende en verrassende geluiden over en uit het buitenland. Luister hier alle afleveringen.