'Tichonovskaja wil meer politieke druk, meer sancties en hulp bij bewijzenbank'

De oud-minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking Ploumen ontmoette Tichonovskaja deze vrijdagochtend. "Het was heel bijzonder en inspirerend. Ze is heel vastbesloten en er zeker van dat de laatste dictatuur van Europa op wankelen staat", vertelt Ploumen.

Tichonovskaja vertelde over hoe burgers in Wit-Rusland volhardend de straat op blijven gaan terwijl het regime steeds harder terugslaat. Maar ze is hier vooral om steun te vragen in de strijd tegen president Aleksandr Loekasjenko die sinds 1994 aan de macht is en fraude pleegde bij de laatste verkiezingen. Sindsdien wordt massaal geprotesteerd in hoofdstad Minsk en is oppositieleider Tichonovskaja – die de overwinning opeist – het land uit gevlucht.

Meer druk, meer sancties

"Tichonovskaja wil dat de politieke druk op het regime versterkt wordt. En ze vraagt om meer economische sancties", vertelt Ploumen. Dat Wit-Russische burgers daar de dupe van worden is volgens de oppositieleider "een lot dat ze bereid zijn te dragen", vertelt Ploumen naar aanleiding van haar gesprek. "Zij zegt: er moet nu alles moet aan gedaan worden om Loekasjenko weg te krijgen." Ook Nederland zou bereid moeten zijn eventuele economische gevolgen ervan te dragen, vindt Ploumen.

Daarnaast wil Ploumen de Wit-Russische oppositie helpen door een bijdrage te leveren aan het organiseren van een bewijzenbank. "Documenten, videoverslagen, getuigenissen van mensen die opgepakt en mishandeld zijn; alles om aan te tonen hoe burgers worden onderdrukt, moet verzameld worden", vertelt Ploumen. Volgens haar gebeurt dat nu al, maar moeten de bewijzen ook nog bij elkaar gebracht worden.

Minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok (VVD) heeft op verzoek van Ploumen al toegezegd financiële ondersteuning te zullen geven aan een bewijzenbank.

Bewijzen verzamelen

Fons Orie, voormalig rechter van het Joegoslavië-tribunaal, vertelt over hoe ingewikkeld het is om op een juiste manier bewijzen te verzamelen. "Daarvoor moet je weten bij wat voor soort rechtbank het bewijs moet dienen. In Nederland geldt een ondertekende getuigenverklaring bewijs, dat is niet overal zo." Ook bij NGO's die bewijzen verzamelen, gaat nogal eens iets mis, vertelt Orie.

Volgens Ploumen is het juist daarom zo belangrijk dat er goed gedocumenteerd wordt. "We weten nog niet waar een zaak aangespannen kan worden. Daarom moet die bewijzenbank goed opgezet worden met ondersteuning van juristen."

"Het conserveren van bewijs is van enorm belang", zegt ook Orie. "Alleen al vanuit het principe dat mensen er niet straffeloos met misdaden weg kunnen komen." Hij vergelijkt de situatie met de oorlog in Syrië en Myanmar waar een onafhankelijke partijen bezig zijn met het verzamelen van bewijsstukken om zo later mensen verantwoordelijk te kunnen houden. "Bewijsmateriaal vastleggen is absoluut een eerste vereiste. Het belang van bewijsgaring om uiteindelijk mensen ter verantwoording te kunnen roepen is evident."

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.