Waarom gaat Duitsland anders om met de oorlog in Israël dan Nederland?

"Het zijn twee verschillende werelden", vertelt Koopmans. Afgelopen week vond de herdenking van de Kristallnacht plaats in Berlijn. "De Israëlische vlag op de Brandenburger Tor geprojecteerd in het midden van Berlijn en er stond boven in grote blauwe letters: Nie wieder ist jetzt, nooit meer is vandaag."

In Nederland zal zoiets nooit gebeuren, denkt Koopmans. De reactie in ons land is volgens hem volkomen het tegenovergestelde. "Daar worden herdenkingen uitgesteld, want het polariseert of het kan tot spanningen leiden en we willen niemand voor het hoofd stoten."

Duitsland heeft van het verleden geleerd

Duitsland laat het in ieder geval niet afweten, aldus de hoogleraar sociologie. "Je moet in positieve zin zeggen dat Duitsland de les van het verleden heeft geleerd."

De Duitse overheid is eensgezind in hun mening dat Israël het recht heeft op zelfverdediging. "En natuurlijk dat Israël zich ook aan het oorlogsrecht moet houden. Ze hebben de aanval van Hamas klip en klaar afgewezen en ook dat soort demonstraties."

Koopmans stelt dat "in Nederland wordt gedebatteerd wat from the river to the sea nou eigenlijk precies zou moeten kunnen betekenen. In Duitsland is daar helemaal geen twijfel over. Het betekent: Israël bestaat niet meer", vertelt hij. "Of dat nou de uitroeing van de Joden betreft of gewoon dat de Joden een minderheid worden in hun eigen land. Israël zal dan niet meer bestaan en dat is heel duidelijk."

De reactie van Duitsland is niet geheel vreemd. Koopmans legt de link met de kant die het land tijdens de Tweede Wereldoorlog koos. "Aan de andere kant stond Nederland aan de verantwoordelijkheid van die nie wieder." Koopmans denkt dat er een schuldgevoel op Nederland drukt. "Het bestaansrecht van de staat Israël is Duitse staatsraison. Het hoort bij het belang van de Duitse staat en dat is iets dat in Nederland afwezig is."

Ook spanningen in Duitsland

De hoogleraar merkt op dat in Duitsland wel degelijk spanningen voorkomen in de samenleving. "Daar is een bevolkingsdeel van Arabisch of Islamitische afkomst die anders tegen het conflict aankijken dan de rest van de bevolking. En ook in Duitsland is er natuurlijk een linksradicale imperialistische groep zonder migratieachtergrond die bijvoorbeeld de boycot-beweging tegen Israël ondersteunt."

In Nederland hebben we volgens Koopmans met name immigranten uit Marokko waarvan "een groot bevolkingsdeel sterk sympathiseert met de Palestijnse zaak". En we hebben volgens Koopmans in Nederland een veel groter multicultureel immigratiebeleid gehad, wat betekent dat mensen in Nederland veel sneller en makkelijker Nederlander konden worden. "Daar heb je ook veel mensen van op veel meer machtsposities: posities van invloed in de media, de politiek en de ambtenarij. Dat leidt ertoe dat je in Nederland een fenomeen krijgt dat honderden ambtenaren die de regering oproepen om het geweld van Israël te veroordelen."