'Er is geen vrede zonder vrijheid': Oekraïners en Russen over drie jaar oorlog

Vrede tegen welke prijs?

Voor de Oekraïense Anastasia Yakymenko en Free Russia NL-vrijwilliger Ira Heuvelman is de discussie over een staakt-het-vuren niet eenvoudig. 'Een vrede zoals Rusland dat voor ogen heeft, hoef ik niet,' zegt Yakymenko. De recente suggestie van Donald Trump om vrede te sluiten tussen Rusland en Oekraïne zonder Oekraïense inspraak, stuit op veel weerstand. Heuvelman benadrukt het gevaar van een akkoord zonder rechtvaardigheid: 'Wat gebeurt er dan met de bezette gebieden? We kunnen de mensen die daar wonen niet zomaar weggeven aan Rusland.'

Leven in de schaduw van oorlog

Voor zowel Oekraïners als kritische Russen is er na drie jaar oorlog geen sprake van terugkeer naar normaal. Voor veel Oekraïners betekent dit een leven in ballingschap, onzekerheid over familieleden en de voortdurende angst voor wat de toekomst brengt. Yakymenko's oma die aanvankelijk met haar mee vluchtte naar Nederland, is ondanks de onveilige situatie toch weer teruggekeerd naar Oekraïne. 'Ze is een vrouw op leeftijd en ze kon hier niet aarden.' Zelf terugkeren is voor Yakymenko vooralsnog ondenkbaar. 'De oorlog is nog volop aan de gang en dat maakt me bang. En Russische vrede is niet een soort vrede dat ik wil hebben.' Echte vrede vereist vrijheid, gerechtigheid en inspraak van degenen die het meest geraakt worden door de oorlog. En zolang Rusland dat niet biedt, blijft vrede een ideaal dat nog ver buiten bereik ligt.