Amerikaanse oud-minister Henry Kissinger overleden: 'Orakel over buitenlands beleid'

"Kissinger heeft in de jaren 70 echt het buitenlands beleid van de Verenigde Staten bepaald", vertelt correspondent Rudy Bouma in het NOS Radio 1 Journaal. "Hij kwam in die jaren ook drie keer uit enquêtes als de meest bewonderde man in de VS. Hij heeft met zijn diplomatie echt de banden met China aangehaald, waarna Nixon de Volksrepubliek kon bezoeken. Dat was begin jaren 70."

Hij zorgde ook voor toenadering van de Verenigde Staten met de communistische Sovjet-Unie, zegt Bouma. "Daardoor is toen de wapenwedloop afgeremd. Hij heeft Israël en Arabische buurlanden nader tot elkaar gebracht. Echt een politieke titaan, zoals Mitch McConnell, de Republikeinse leider in de Senaat, hem ook noemt."

Kritiek

Kissinger kreeg ook kritiek, weet Bouma. "Hij heeft destijds de Nobelprijs van de Vrede gewonnen toen de Verenigde Staten zich terugtrok uit Vietnam. Dat was heel controversieel, want toen was er eigenlijk nog helemaal geen vrede in Vietnam. Zijn Noord-Vietnamese collega, met wie hij de Nobelprijs moest delen, weigerde hem toen zelfs."

"Maar hij werd ook bekritiseerd vanwege de Amerikaanse bombardementen op Cambodja", vervolgt Bouma. "Die hebben uiteindelijk geleid tot de opkomst van de Rode Khmer daar. Die kritiek op hem is ook nu terug te zien op sociale media, waar sommigen hem als een soort oorlogsmisdadiger zien."

Zo gaf Kissinger bijvoorbeeld steun aan het wegwerken van de democratisch gekozen linkse president Allende van Chili, door dictator Pinochet, en de schimmige rol van de CIA daarin, aldus Bouma. "Kissinger en president Nixon, onder wie hij diende, opereerden ook wel heel heimelijk in die tijd. Het was allemaal heel vaag wat ze deden. Die twee waren heel close."

Invloed

Er was ook lof voor Kissinger, omdat hij veel invloed hield in de Amerikaanse politiek, aldus Bouma. "Hij is echt een soort orakel gebleven over buitenlands beleid. Hij liet zijn stem regelmatig horen, ook met kritiek op buitenlands beleid van bepaalde presidenten, Jimmy Carter en Bill Clinton met name."

"Maar hij is ook nog in 2002 door George W. Bush aangesteld om een commissie te leiden die onderzoek moest doen naar 9-11", weet Bouma. "Dat was een opdracht die hij overigens moest teruggeven, vanwege zijn weigering om openheid van zaken te geven over wie hij destijds allemaal adviseerde als consultant. Hij heeft Bush daarna ook nog geadviseerd, dat was na de invasie van Irak."

Ook heeft Kissinger president Trump nog geadviseerd, vertelt Bouma. "Dat deed hij na de Russische annexatie van de Krim. Hij is een politiek dier die niet stuk te krijgen is en op zijn 98ste nog een boek heeft uitgegeven. Naar verluidt werkte hij nu ook nog aan een ander boek."

Reacties

Er kwamen verschillende reacties binnen op zijn overlijden. "George W. Bush zegt vooral terug te denken aan zijn wijsheid, charme en humor. Mike Pompeo, voormalig minister van Buitenlandse Zaken, zegt dat Kissinger een onuitwisbare indruk heeft achtergelaten, niet alleen op de Amerikaanse, maar ook op de internationale geschiedenis. Vanuit het Witte Huis is er nog geen reactie."