Einde aan vijf decennia Assad-dictatuur in Syrië

"Dat dit zo snel ging, is verrassend", zegt Midden-Oostenkenner en oud-correspondent in de regio Sander van Hoorn. "Maar de voorbereidingen speelden waarschijnlijk al langer. Dit soort overnames gebeurt zelden uit het niets."

Een onvoorstelbare wending

HTS was niet de enige speler in deze opstand. De groep wist steun te bundelen van diverse andere rebellenfacties, waaronder groepen die eerder als inactief werden beschouwd. "Het is niet één beweging", legt Van Hoorn uit. "Rebellen uit het zuiden en groepen die zich eerder hadden teruggetrokken, zijn nu weer actief."

In de nasleep van de machtsovername worden in verschillende steden gedetineerden vrijgelaten. HTS stelt dat alleen politieke gevangenen worden vrijgelaten, maar onafhankelijke verificatie ontbreekt. Ondertussen blijft de vraag of HTS zijn beloftes zal nakomen, waaronder het varen van een gematigde koers en het delen van de macht in een overgangsregering.

Complexe belangen en angst voor de toekomst

Syrië is een lappendeken van etnische en religieuze groepen, en niet iedereen reageert uitbundig op de machtswisseling. Vooral onder alawieten, de minderheid waartoe Assad behoort, is de angst groot. Ook christelijke inwoners van Aleppo hebben de stad verlaten uit vrees voor het islamistische verleden van HTS, dat ooit verbonden was aan al-Qaida.

HTS, dat begon als een jihadistische tak van al-Qaida, heeft zijn ideologie de afgelopen jaren aangepast. "Ze hebben afstand genomen van het jihadisme", vertelt Van Hoorn. Tegenwoordig profileert de groep zich als een nationalistische beweging. Toch blijven er zorgen over hun werkelijke intenties en de vraag of ze andere bevolkingsgroepen volledig zullen betrekken.

Strijd gaat door

Hoewel HTS nu de macht lijkt te hebben, zijn er nieuwe spanningen in het noorden, waar gevechten met Koerdische milities worden gemeld. Tegelijkertijd worden functionarissen van het oude regime systematisch aan de kant geschoven. "Alles wat met het oude regime te maken heeft, wordt nu weggewerkt", zegt Van Hoorn.