Australische oud-commando vervolgd voor moord op Afghaanse burger

"Oliver Schulz, de oud-commando voor de Australische speciale eenheden, zou in 2012 een Afghaanse man hebben doodgeschoten in Uruzgan", vertelt Australië-correspondent Meike Wijers in het NOS Radio 1 Journaal. Het slachtoffer, Dad Mohammad, had geen banden met de taliban, maar was een gewone burger. "Het gebeurde tijdens een missie. De Australische eenheden vielen een dorp binnen, deze man werd eerst aangevallen door een hond van de commando’s. Toen hij op de grond lag in een weiland werd hij doodgeschoten."

Klokkenluider lekt camerabeelden

Er zijn videobeelden van de gebeurtenis. Wijers vertelt dat soldaten een videocamera op hun helmen droegen, deze beelden zijn toen via een klokkenluider naar de Australische omroep ABC gelekt. "Dat leidde uiteindelijk in 2020 tot een explosieve uitzending van ABC’S onderzoeksprogramma Four Corners over deze mogelijke oorlogsmisdaad en andere aanklachten."

Brereton-rapport

Naast de uitzending liep er ook nog een onderzoek, Het Brereton-rapport. "Daaruit bleek ook dat er allerlei mogelijke oorlogsmisdaden zouden zijn gepleegd in Afghanistan. Deze specifieke commando is gisteren al opgepakt en zit nu nog vast tot half mei. Dan moet hij opnieuw voor de rechter verschijnen en kan hij mogelijk levenslang krijgen als hij wordt veroordeeld."

De uitkomsten van het rapport schokten Australiërs en de wereld. "Het onderzoek stelde dat er zeker 39 burgers en gevangenen onrechtmatig zouden zijn vermoord. Daarnaast waren er ook veel gevallen van mishandeling van burgers en gevangenen. Bij deze eenheden zou er ook een hele giftige cultuur heersen. Die commando’s zouden zich ontastbaar wanen. Jonge commando’s moesten als een soort van ontgroeningsritueel een moord begaan, vervolgens werden er wapens bij een lichaam gelegd om het te doen lijken alsof het uit zelfverdediging gebeurde", zegt Wijers. Het zijn vooralsnog aantijging en dus nog niet 100 procent bewezen. "Daar wordt nu dus verder onderzoek naar gedaan. Maar er bleek wel dat er behoorlijk wat mis was met de cultuur bij het Australische leger."

Historisch moment

Het is tien jaar sinds de moord op Dad Mohammad. Het onderzoek werd in 2016 gestart en was klaar in 2020, toen kwam ABC ook met de uitzending. "Vervolgens moest er weer een andere onderzoeksgroep worden samengesteld om uit te zoeken of er genoeg bewijs was voor een vervolging. Dat heeft ruim twee jaar geduurd. Dit is dus voor het eerst dat er een vervolging komt van een oud-commando die betrokken zou zijn geweest bij een oorlogsmisdaad."

Als Oliver Schulz, de oud-commando, wordt veroordeeld, kan dit een historisch moment zijn. "Niet alleen in Australië, maar ook mogelijk voor andere landen. Voor op de manier waarop er met dit soort militair wangedrag wordt omgegaan. Voorheen werd dat vaak door het leger zelf afgehandeld. Deze man staat in een gewone rechtbank terecht. Dus wellicht de eerste vervolging van nog veel meer die er komen gaan. Deze eerste aanhouding en vervolging zijn belangrijke momenten in Australië."