Geen oorlogsverklaring van Poetin in zijn speech: 'Maar dat betekent niet dat die escalatie er niet alsnog komt'

"De NAVO heeft de landen om ons geallieerd. Dat vormde een bedreiging voor ons land. Een clash was onvermijdelijk", zo sprak de Russische president Poetin vandaag. Een flinke beschuldiging, maar geen nieuwe inzichten vanuit Russisch perspectief.

Onduidelijk hoe nu verder

9 mei is de dag dat de Russen de overwinning op de nazi-Duitsland vieren en herdenken. Een moment waar de Russische president jaarlijks bij stilstaat met een speech en met veel militair materieel vertoon.

Dit jaar kreeg de dag een extra lading door de voortdurende oorlog in Oekraïne. Het was dan ook geen verrassing dat Poetin in zijn speech naar het conflict verwees. Maar de president liet in het midden hoe het nu verder moet.

Niet verrassend dat er niks verrassend was

Helga Salemon is Rusland-deskundige en verbonden aan het Den Haag Centrum voor Strategische Studies. Na afloop van de speech trok ze haar eigen conclusies. "Het is bijna verrassend dat er geen verrassing in de speech zat. Maar dat is eigenlijk ook weer niet echt een verrassing", vat ze het bijna Cruijffiaans samen.

"De berichten van een overwinning, en daarna de oorlogsverklaring kwamen uit de koker van Westerse inlichtingendiensten. Als er één ding duidelijk is, dan is het dat Poetin zich als oud KGB'er niet door hen laat commanderen. Het is voorstelbaar dat hij op enig ander moment de oorlog verklaart, maar dan zal hij dat niet doen op een dag dat de inlichtingendiensten dat verwachten."

Escalatie nog altijd mogelijk

Ook Russische media berichten ondertussen alleen over de herdenking vandaag. Volgens Salemon wordt er met geen woord gerept over hoe het nu gaat in Oekraïne en of er extra mensen naar het conflictgebied toe moeten.

"Toch zegt dit niet dat we nu niet meer bang hoeven te zijn voor verdere escalatie", zegt Salemon om de waarde van deze speech te relativeren. "Er is vandaag niets over gezegd, dat is op zich positief nieuws. Maar dat betekent niet dat die escalatie er niet alsnog komt."

Mobilisatie is niet populair

Het is volgens Salemon nog heel onzeker wat de Russische president gaat doen. Het afkondigen van een oorlog zou gezichtsverlies kunnen betekenen: "Daarmee erkent hij dat grote Russische leger, dat drie tot vijf keer zo groot is als het Oekraïense leger, nog altijd niet onder de knie krijgt".

Daarbij komt dat de mobilisatie niet populair is onder de bevolking. "Poetin heeft zich een beetje verkeken op de steun voor deze oorlog, het lijkt alsof hij de blik op de realiteit is verloren", zegt Salemon.

Poetin wil gezichtsverlies voorkomen

En dat Poetin dat zelf ook door heeft, merkt ze aan de toon van zijn speech. "Tussen de regels door hoor je al: het gaat niet meer over de door Rusland benoemde 'denazificatie' en het omverwerpen van het bewind in Kiev. Het gaat eigenlijk om de verovering van de Donbas."

De speech van Poetin is volgens Salemon dan ook vooral gericht op zijn eigen imago. "Alles doelt erop dat het bedoeld is om gezichtsverlies te voorkomen."