Waarom start juist Zuid-Afrika een genocidezaak tegen Israël?

Een 'apartheidsstaat'

De vraag hangt als een wolk boven de zaak die zich vanaf donderdag afspeelt bij het Internationale Gerechtshof in Den Haag: waarom is het juist Zuid-Afrika die de zaak aanspant? De reden is volgens Bram Vermeulen helder; in Zuid-Afrika zien ze volgens de oud-correspondent immers een parallel tussen het apartheidsregime uit het eigen verleden, en hetgeen wat Israël niet alleen nu, maar al jaren, met de Palestijnse bevolking doet.

De uitspraken van president Ramaphosa op een persconferentie in december onderstrepen de steun van Zuid-Afrika aan de Palestijnen. In de toespraak roept hij niet alleen op tot een staakt-het-vuren, maar noemt de president Israël een "apartheidsstaat". Hij zegt dat zijn land, "met zijn eigen geschiedenis van apartheid, niet anders kan dan slachtoffers van onderdrukking steunen."

Mandela en Arafat

Het partnerschap van Israël met het vroegere apartheidsregime in Zuid-Afrika ligt hieraan ten grondslag, stelt Bram Vermeulen. "Toen de apartheid in Zuid-Afrika nog was, was het de partner van het Israël van toen, en wisselden zij ervaring en kernwapens met elkaar uit. Dus toen het verzet tegen het apartheidsregime opkwam, werd dit gesteund door de leider van de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie Yasser Arafat." In 1997 benadrukte Nelson Mandela de verbondenheid met de Palestijnen, met de beroemde uitspraak: "We weten maar al te goed dat onze vrijheid onvolledig is zonder de vrijheid van de Palestijnen."

Kritiek op Zuid-Afrika

Er is ook kritiek op het initiatief van Zuid-Afrika om Israël naar het Internationale Gerechtshof te slepen. Zo stellen joodse organisaties in het land dat de Zuid-Afrikaanse regering de zaak gebruikt voor eigen politieke doeleinden. Vermeulen stelt dat de interne situatie op het gebied van corruptie en basisvoorzieningen een rol zouden kunnen hebben gespeeld in de beslissing om de rechtszaak aan te spannen. "Het ANC staat er niet goed voor, en er komen verkiezingen aan dit jaar waarbij ze de kleinste winst ooit zullen gaan boeken." Toch wil Vermeulen cynisme voorkomen, en wijst hij op het feit dat de apartheidshistorie waarschijnlijk de voornaamste beweegreden is voor Zuid-Afrika bij het aanspannen van dit proces.