In New York is 'homopaniek' geen argument voor geweld meer

Het verweer is regelmatig ingezet om strafvermindering te krijgen, zodat een aanklacht van bijvoorbeeld moord wordt omgezet naar doodslag. "Het komt er op neer dat de verdachte zegt dat hij het geweld heeft gepleegd omdat het slachtoffer lhbt'er is. Eigenlijk zeg je dan: het is de schuld van het slachtoffer", aldus Smeets.

Het bekendste voorbeeld is de zaak-Matthew Shepard. De 21-jarige student werd in 1998 door twee mannen mishandeld, aan een hek vastgebonden en in brand gestoken. Tijdens de rechtszaak kwamen de verdachten met een gay panic defense: ze stelden dat ze in paniek waren geraakt omdat Shepard hen zou hebben geprobeerd te verleiden. "In die zaak is dat verweer gelukkig grotendeels verworpen."

Toch zijn er ook gevallen bekend waarbij de gay panic defense wel werd geaccepteerd. Dat heeft volgens de advocaat te maken met het beeld van lhbt'ers in de Amerikaanse cultuur. Daarnaast ben je bij de Amerikaanse juryrechtspraak "afhankelijk van hoe verlicht de jury is", zegt Smeets.

Nederland

Twee Democratische senatoren hebben in het verleden geprobeerd het homofobe verweer te verbieden, maar dat is niet gelukt. "De gedachte erachter is dat je als verdachte alle soorten verweren moet kunnen voeren. Gelukkig zegt New York nu: nee, dat gaat te ver."

Ook in Nederland is 'homopaniek' wel eens als argument voor geweld gevoerd. Het meest recente voorbeeld is de mishandeling van twee mannen op het Damrak. Smeets: "Een van de advocaten bracht in de zittingszaal naar voren dat de slachtoffers er zelf schuld aan hadden, omdat de verdachte bang was aangerand te worden. Gelukkig zijn Nederlandse rechters professioneel en gingen ze niet op het belachelijke verweer in."