Niet wachten tot na de coronacrisis: nu nadenken over hervormingen

Joris Larik is gespecialiseerd in mondiaal bestuur (global governance) en de externe betrekkingen van de EU. "Je kunt het zien als een infrastructuur voor problemen die niet op lokaal of nationaal niveau kunnen worden opgelost", legt Larik de rol van de VN uit. "Een infrastructuur voor hoe de wereld functioneert." Het is als het ware het toppunt van gemeenschappelijke organisatie die we hebben. "Boven de VN komt niks meer."

Verenigde Naties

De Verenigde Naties zijn een intergouvernementele organisatie die samenwerkt op het gebied van mensenrechten, internationaal recht, mondiale veiligheid, ontwikkeling van de wereldeconomie en wetenschappelijk onderzoek naar maatschappelijke en culturele ontwikkelingen.193 landen zijn lid van de VN.

'Covid-19 is een oefening voor wat komen gaat'

"Zo'n internationale crisis benadrukt hoe zeer alle landen en maatschappijen met elkaar verbonden zijn. Het stopt niet meer bij de landsgrenzen. En we weten dat er nog meer crisissen op ons af komen. Dat is de sombere realiteit. Klimaatverandering wordt erger, de biodiversiteit gaat achteruit. Covid-19 is een oefening voor wat er komen gaat."

"We kunnen belangrijke lessen trekken uit gebeurtenissen uit de geschiedenis en de oorsprong van de VN." Larik schreef samen met experts van het Stimson Center UN 2.0 rapport, om de VN beter, inclusiever en toekomstbestendig te maken. "Daarin trekken we een parallel tussen de pandemie en de Tweede Wereldoorlog. Bijzonder is dat er al tijdens de oorlog werd nagedacht over de vormgeving en onderhandelt over hoe het samenwerkingsverband eruit moest komen te zien. Zij waren zich er toen al van bewust dat er een nieuw stelsel moest komen voor als de oorlog voorbij zou zijn."

En daar komt de parallel met de corona crisis. "Nu is het moment om na te denken en hervormingen te overwegen. We moeten niet wachten tot het einde van de pandemie. Je zult na de crisis bij veel landen en politici de reflex zien om zo snel mogelijk naar het oude normaal terug te gaan. Nu is het moment, net als toen, om onze gedachten te vormen over wat beter en anders moet. Hoe kunnen we het internationale stelsel aanpassen en veerkrachtiger maken om in de toekomst beter te kunnen reageren op crises."

De VN is meer dan de veiligheidsraad

"Belangrijker dan ooit", noemt Larik de rol van de VN. De VN zijn meer dan de veiligheidsraad. "De samenwerking is niet vanzelfsprekend, het is zeer bijzonder dat we zoiets hebben en kan ook misgaan. Zo'n internationale samenwerking kan gewoon ook falen en verdwijnen."

De VN werd in 1945 door 51 landen. "Je kunt het zien als een na-oorlogsstelsel voor samenwerking. Het ontstaan was een heel proces van onderhandelingen. Alle landen moesten het eens worden over hoe die VN er uit moest zien. De onderhandelingen stonden vaak op springen, het had vaak mis kunnen gaan." En vindt dat Larik belangrijk om te benoemen. "Het gaat niet van zelf: nu niet en toen ook niet."

"De Verenigde Naties zijn politiek ook nog belangrijk en relevant. Je ziet dat er voor de meeste landen vertegenwoordigers op het hoogste niveau zijn." Staatshoofden willen graag op een VN bijeenkomst spreken.

Focus Wetenschap

Iedere werkdag van 02.00 tot 04.00 uur in Focus
En wanneer je maar wil in podcast Focus Wetenschap