Nieuwe bankbiljetten in aantocht: hoe moeten ze eruit komen te zien?

We doen het steeds meer digitaal: betalen. Maar 'papier' is nog lang niet uit. De ECB vraagt Europeanen advies over een nieuw ontwerp voor Eurobiljetten. Julius Vermeulen heeft wel wat ideeën. Hij is grafisch vormgever, galeriehouder én werkte meer dan 20 jaar samen met Robert Ootje Oxenaar, oftewel de ontwerper van de geroemde, Nederlandse bankbiljetten met de Snip, de Zonnebloem, de vuurtoren.

Nee, een nieuw ontwerp maken voor een product dat langzaam uitgerangeerd lijkt te worden, nee dat is niet zonde. Vindt althans Vermeulen. "Uiteindelijk zal het met het papiergeld net zo aflopen als met de postzegel – het zal verdwijnen door al die digitalisering. Maar zo ver is het nog lang niet denk ik. En tot die tijd moeten we zorgen dat het nieuwe Eurobiljet zo goed en zo mooi mogelijk wordt uitgevoerd."

Rijke ontwerptraditie Nederland

Nederland heeft een rijke traditie wat dat betreft. "En dat komt niet uit de lucht vallen. Ze zeggen wel: God schiep de wereld, maar wij schiepen Nederland. Nederland is ontworpen. We hebben dijken, sluizen, polders, gemalen. We hebben heldere wegwijzers op Schiphol. De gele streep van de NS-trein. De signing van de politie. Het telefoonboek. De postzegel. En natuurlijk de gulden."

Bekend zijn de biljetten met daarop de snip, zonnebloem en vuurtoren. Gemaakt door Robert Ootje Oxenaar. Jaap Drupsteen ontwierp de laatste reeks – zonder herkenbare gebouwen of voorwerpen. Verslaggever Thomas Schuurman zocht hem op.

Vermeulen is niet zo happig op co-creatie. "Meedenken in een bepaald stadium is prima. Maar uiteindelijk lijkt het me niet verstandig om mensen echt te laten beslissen over het eindontwerp. Dat moet je echt overlaten aan mensen die daarvoor opgeleid zijn. Kunstopdrachten floreren beter zonder democratische inspraak, want anders krijg je een compromis."

Verstopte hints

Het is natuurlijk een manier om mensen meer bij Europa te betrekken, dat ziet Vermeulen ook. Maar het geld zelf, denkt hij, kan ook verbindend werken. "Dus die ontwerper die dat geld gaat maken, moet ook zorgen voor verbinding. Het gaat niet alleen maar om esthetiek, het gaat ook om originaliteit, om functionaliteit, het moet een moderne uitstraling hebben, het moet optimistisch zijn. En verbindend." Zo zou hij zelf voorstellen om alle dieren uit Europa op de biljetten te zetten.

Beveiliging is in ieder geval niet meer leidend. "De technieken zijn zo verfijnd, beveiliging kunnen ze overal inbouwen. Er zitten zo veel lagen in een biljet, dat is onvoorstelbaar." Zelf verstopte Oxenaar overigens 'easter eggs' in z’n ontwerpen. "Een konijntje, de naam van z’n kleindochter… Alleen bij De Nederlandsche Bank kwamen ze daar op een gegeven moment achter, maar toen waren de biljetten al in omloop."