Zakencollege als oplossing voor de gemeentelijke versnippering

De verkiezingen van vorige week leverden in veel plaatsen zetels op voor tal van partijen. Die versnippering maakt het vormen van coalities ingewikkeld.

Om met al die fracties toch tot een werkbaar gemeentebestuur te komen, wordt in sommige gemeenten een zogenoemd zakencollege overwogen. Dat is een college waarbij de wethouders gekozen worden door de gehele gemeenteraad op basis van hun kennis van zaken, vertelt hoogleraar innovatie en regionaal bestuur Marcel Boogers in het NOS-radioprogramma Met het Oog op Morgen. "Wethouders binnen zo'n zakencollege opereren niet namens hun eigen partij, maar namens de volledig de gemeenteraad. Dat maakt het zo bijzonder."

De Zuid-Hollandse stad Zwijndrecht heeft al acht jaar een zakencollege. Om zo'n zakencollege te laten slagen moet het raadsprogramma volgens raadsgriffier Noor Kanter door alle partijen samen worden opgesteld en niet enkel door een coalitie van de winnende partijen.

Een goede zaak, want samenwerken is de kracht van de lokale democratie, zegt Han Polman, voorzitter van de Raad voor het Openbaar bestuur en commissaris van de koning in Zeeland. Hij is voorstander van het zakencollege in gemeenten waar het past.

"Als de versnippering in een gemeente groot is, kan een zakencollege bijdragen aan de vraag: wat zijn belangrijke onderwerpen in onze gemeente, wat is onze werkwijze, hoe houden we koers?"

Wethouders van buiten

Toch heeft een zakencollege niet alleen maar voordelen. Besturen kan namelijk wel wat trager gaan.

Kenmerk van het zakencollege is niet alleen dat de kandidaat-wethouders door iedere partij naar voren kunnen worden geschoven, ze kunnen ook partijloos zijn of niet binnen de eigen gemeente wonen.

Zo komen in Zwijndrecht twee van de wethouders 'van buiten'. Dat ze nooit op de kieslijst hebben gestaan en dus niet direct konden worden gekozen, is volgens de gemeente geen probleem.

In Zwijndrecht wordt door de nieuwe gemeenteraad opnieuw een zakencollege overwogen. Trouw schrijft vandaag dat het zakencollege, of een vergelijkbaar alternatief, ook wordt overwogen in de gemeenten Almelo, Castricum, Heerhugowaard, Utrechtse Heuvelrug, Bergen, Vlaardingen, Gorinchem en Etten-Leur.