Ab Osterhaus adviseert: 'Ouderen, blijf uit de buurt van snotterende kinderen!'

Osterhaus ziet dat het aantal sterfgevallen onder ouderen toeneemt, een paar weken na een griepepidemie. "Dat wordt vaak niet direct gerelateerd aan de griep zelf, maar het is een gevolg van de griep. Daarom is het belangrijk voor mensen in risicozones en oudere mensen dat ze zich laten vaccineren."

Mensen die zich nu alsnog geroepen voelen om zich te laten vaccineren, "zijn laat, maar het heeft zeker zin", aldus Osterhaus. Maar, "je moet je eigenlijk van tevoren laten vaccineren". De belangrijkste maatregelen voor deze risicogroepen zijn wegblijven bij kinderen en mensen die al ziekteverschijnselen hebben, benadrukt hij.

Hoge aantallen 'toeval'

Vorige week meldden 118 op elke 100.000 mensen zich met griepklachten bij een huisarts, blijkt uit cijfers van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en onderzoeksinstituut Nivel. Een week eerder stond de teller op 76 grieppatiënten per 100.000 mensen bij de huisarts, en de week ervoor op 58. De aantallen zijn in twee weken tijd dus verdubbeld. Het aantal griepgevallen is dit jaar "toevallig" iets hoger dan de jaren daarvoor, zegt Osterhaus.

Sinds 2020 deelt het RIVM het aantal griepgevallen, dat nu dus voor het eerst boven de honderd uitkomt. Daarom heeft Nederland officieel een griepepidemie. "We weten niet of het erger wordt of dat het weer afvlakt. De piek zal nog niet bereikt zijn. Alles bij elkaar duurt zo'n griepepidemie zo'n twee maanden."

Wanneer de piek komt, is altijd koffiedik kijken. De griepcijfers zijn het hoogst sinds de coronapandemie, maar het is onduidelijk hoe hoog de piek dit jaar zal zijn, zegt de viroloog. "Tijdens corona was dit natuurlijk helemaal weg door de maatregelen die we tegen het virus namen. Dat geeft aan dat je wel degelijk dat soort maatregelen kunt nemen. Ze werken."

Nieuwe pandemie in aantocht?

Osterhaus maakt zich daarnaast zorgen over de opmars van H5N1, een type van het influenzavirus dat veelvuldig voorkomt bij gevogelte en vorig jaar ook bij melkveebedrijven en varkens in Amerika werd ontdekt.

Het virus kan zelfs aan de bron van een nieuwe pandemie staan, waarschuwt hij. "Daar moeten we ons op voorbereiden. Ga al vaccins maken, zodat je heel snel mensen zou kunnen vaccineren. Er zijn allemaal nieuwe technieken gekomen, waardoor we eigenlijk steeds sneller vaccins kunnen maken, binnen twee á drie maanden na een uitbraak."

Des te vaker een virus van het ene diersoort naar het andere overspringt, des te makkelijker het virus zich aanpast. "Hoe vaker het een zoogdier besmet, hoe eenvoudiger het muteert." Daarom moet met dit virus "serieus rekening worden gehouden".